باتوجه به این موضوع که در طول تاریخ این واژه با بکاربردن عناوین مختلف مانند: شحنه، گزمه، عسس، پاسبان، آژان، شبگرد، داروغه، نظمیه، امنیه و سایر واژه‌های مشابه مواجه بوده، لذا شایسته است به منظور تسهیل درکار جایگزینی، انتخاب نام تابع ضوابط خاصی مشابه آنچه در ذیل به آن اشاره شده باشد.
- تطبیق نام مورد نظر با اصول و ارزش های اسلامی
- تناسب نام موردنظر با فرهنگ و گویش ایرانی
- حتی المقدور عدم استفاده از واژه‌های بیگانه و غیرفارسی
- امکان استفاده از مشتقات واژه به اشکال مختلف (جمع بستن، منتسب نمودن و …)
- حتی‌المقدور مشابه و یا نزدیک به آخرین شکل استفاده از این واژه یعنی پلیس
- سهولت در استفاده عمومی و قابلیت جایگزینی و نهادینه‌سازی در جامعه
- تناسب با مأموریت‌ها و وظایف ناجا
- سایر معیارها و شاخصه‌های مورد نظر
باتوجه به توضیحات فوق واژه «پاکبان» با اتکاء به توضیحات ذیل پیشنهاد می‌گردد.
واژه پاک – این واژه در علوم مختلف از جمله علوم اجتماعی، علوم دینی و حتی علوم پزشکی کاربرد داشته و دارای مفاهیم ارزشی و مختلفی مانند: طاهر، طیب، نظیف، ساده، بی‌غل و غش، روشن، شفاف، بی گناه، پاکدامن، عفیف، بی‌غرض، بی‌کینه، راست، درست، عاری از عفونت و نقطه مقابل پلید، ناپاک و سایر واژه‌های منفی مشابه است.
واژه بان – این واژه نیز به معنای حفاظت و نگهبانی می‌باشد و ترکیب دو واژه می‌تواند در برگیرنده مفاهیم مانند: نگهبان پاکی، پاکدامنی و راستی و درستی در جامعه و همچنین مروج و مدافع هنجارهای اخلاقی و اجتماعی همچون قانونگرایی، حمایت از بی‌گناهان، نگهبان عفت عمومی و در مجموع ایجادکننده جامعه‌ای نظیف و عاری از عفونت‌های اجتماعی مغایر با عرف و ارزش‌های اجتماعی و دینی و درعین‌حال بیانگر سازمانی ساده، بی‌غل‌وغش و شفاف باشد.
بدیهی است که با غور بیشتر بر روی عناوین قدیمی مانند نظمیه و یا واژه‌هایی مانند، امین، پیشاهنگ، ناظم، ناظر، دافع، ضابط، پایداران و … امکان ساختن واژه‌های متنوع دیگری نیز وجود دارد.
احمدرضا هدایتی
سال ۱۳۸۷
