سخنرانی اخیر رئیس جمهور محترم در جمع صنعتگران دفاعی، برداشتهای مثبت و بعضاً منفی متفاوتی را به همراه داشته و سبب شده تا برخی از افراد با تجزیه و تحلیلهای نادرست از نحوه مشارکت نیروهای مسلح در سازندگی کشور، نقش این مجموعه در پیشرفت کشور را دستمایه طرح مطالبی قرار دهند که به نظر میرسد، بخش عمده آن ناشی از ضعف اطلاعاتی یا تحت تأثیر تبلیغات مسموم دشمنان این مرز و بوم صورت گرفته است..
در این رابطه یکی از تحلیلگران دانشگاهی ضمن تقبیح حضور نیروهای مسلح در فعالیتهای اقتصادی، آمیختگی ثروت و قدرت را عامل بروز فساد معرفی نموده و مشارکت نیروهای مسلح در سازندگی کشور را مغایر با مصالح جامعه و مانعی مهم در برابر رشد و گسترش بخش خصوصی اعلام کرده و در ادامه نیروهای مسلح بهویژه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را تلویحاً به نادیده انگاشتن منویات رهبر معظم انقلاب (دامه برکاته) مبنی بر عدم ورود به فعالیتهای سازندگی متهم نموده است.
تردیدی وجود ندارد، که نظاممندسازی و ضابطهگذاری فعالیتهای سازندگی برای نیروهای مسلح امری ضروری تلقی میشود و لذا قطعاً طرح این مطالب از سر لطف و دلسوزی صورت گرفته است، اما به نظر میرسد، در بیان این مطالب علت و چرایی حضور نیروهای مسلح در اینگونه فعالیتها مورد غفلت واقع شده است، علل و عواملی که مهمترین آنها عبارتند از:
۱- از آنجا که مشارکت نیروهای مسلح در فعالیتهای سازندگی کشور کاملاً منشأ قانونی داشته و در راستای اجرای اصل۱۴۷ قانون اساسی که «نیروهای مسلح را موظف به مشارکت در سازندگی در زمان صلح نموده» صورت میپذیرد، لذا نه تنها هیچگونه تعارضی با قوانین و مقررات ندارد، بلکه مؤید تعهد و مسئولیتپذیری نیروهای مسلح در استفاده بهینه از امکانات و خدمت به مردم میباشد.
۲- مشارکت سپاه و بسیج در سازندگی کشور در راستای فرمان مطاع تاریخ ۱۷/۱۱/۵۷ بنیانگذار انقلاب اسلامی امام خمینی (ره) مبنی بر اینکه: «ما باید از سر (ابتدا)، یک مملکتی را از سر (ابتدا) بسازیم و این، نه دولت همچو کاری میتواند بکند نه بعضی اقشار ملت، باید همه با هم دست به دست هم بدهند.» آغاز و با با سایر توصیههای ایشان از جمله سخنرانی تاریخ۲۰/۱/۵۸ مبنی بر: «دوران سازندگی، دورانی که باید از ثمرات انقلابمان، مردم محروم و ستمدیده بهرهمند شوند.» تداوم یافته و در پایان جنگ به بازسازی مناطق جنگی منتهی شد.
۳- در ادامه نیز این حرکت در جهت اجرای تأکیدات مکرر رهبر معظم انقلاب اسلامی (دامه برکاته) از جمله سخنرانی تاریخ ۱۲/۹/۷۰ مبنی بر اینکه: «شما نیروهای مسلح و همه ملت ایران، در یک مرحله امتحان خوبی دادید، در مرحله دوم هم (یعنی مرحله بازسازی) باید همان نمایش قدرت در همه سطوح کشور و در هر جایی که انسان سربلند و شایسته ای از مردم ایران در آنجا حضور دارد وجود داشته باشد.» و سایر توصیههای ایشان برای کمک به دولت و خدمت به جامعه استمرار یافته است.
۴- دفاع از دستاوردهای انقلاب اسلامی یکی از وظایف اصلی سپاه به شمار میرود و از آنجا که این موضوع دارای ابعاد مختلف است، لذا نیروهای مسلح از جمله سپاه موظفند همواره ضمن حفظ آمادگیهای دفاعی، آمادگیهای لازم برای انجام مأموریت در بخشهای مختلف عمرانی، صنعتی و حتی کشاورزی و امثال آن به خصوص در مواقعی که انجام کار از توان سایر بخشهای دولتی خارج است را نیز داشته باشند.
۵- دستاوردهای انقلاب در زمینههای مختلف، ثابت نموده که سپاه، بسیج و سایر نیروهای مسلح به عنوان نقطه آغازین و پرچمداران سازندگی کشور، توانستهاند با اتکاء به قدرت ایمان و اراده و تجارب ۸ سال دفاع مقدس نقش مهمی در انجام پروژههای بزرگی مانند؛ سدسازی، ساخت فرودگاه، ساخت بندرگاه، ساخت سازههای شناور، ساخت حوضچههای تولید و تعمیر کشتی، ساخت موج شکن، و سایر سازههای دریایی، ساخت پالایشگاه و پتروشیمی، ساخت انواع تونل، ساخت مترو، ساخت تصفیه خانه و دهها و بلکه صدها پروژه عمرانی دیگر که قبلاً هرگز به دست نیروهای ایرانی تجربه نشده بود ایفا نمایند و با توجه به گستردگی نیازهای عمرانی و صنعتی کشور، این پرچمداری میتواند در در بیشتر عرصهها بهویژه در موضوعات جدید همچنان ادامه داشته باشد.
۶- در حالیکه طی سالهای گذشته کل سهم سپاه از فعالیتهای عمرانی کشور کمتر از ۵% بوده است، اما قدرت ریسکپذیری توأم با ابتکار و خلاقیت رزمندگان دوران دفاع مقدس در سنگر جدید سازندگی سبب شده تا عظمت کار آنها، انعکاس گستردهای در نزد افکار عمومی جامعه داشته باشد، تا جایی که نگرانیهای نظام سلطه را مضاعف و سپاه را با هدف بدبین کردن مردم، آماج تبلیغات منفی و تهمتهای مختلف قرار داده است و این نکته خود بیانگر ضرورت تداوم این مشارکت میباشد.
۷- این مشارکت نه تنها مانع از رشد و گسترش بخش خصوصی نشده، بلکه با سهیم نمودن افراد، شرکتها و موسسات کوچک در اجرای پروژهای محوله، منجر به تربیت و پرورش دهها و بلکه صدها پیمانکار بزرگ و توانمند در عرصههای جدید شده و توسعه و تقویت بخش خصوصی را به همراه داشته است.
۸- علاوه بر آن؛ این مشارکت ضمن ایجاد فرهنگ خودباوری و اثبات کارآمدی نیروهای مردمی و سایر منابع و امکانات درونزا، برخی از ظرفیتهای جدید و نا محسوس موجود در کشور بهویژه در بخش عمران و کشاورزی را نیز اثبات نموده است، احیاء صدها هکتار زمین موات در مناطق کویری و مرزی کشور و ایجاد امنیت نسبی در این مناطق، نمونه بارزی از این کارآمدی است.
۹- ایجاد تعادل در قیمت تمام شده پروژهها، کمک به مردمی کردن و توسعه امنیت عمومی از طریق بکارگیری نیروهای بومی و حضور و اجرای پروژههای مختلف درمناطق بحرانزا و نا امن، کمک به توسعه فرهنگ کار و تلاش و ایجاد امید به آینده، کمک به توسعه فرهنگ کار و تلاش و ترویج روحیه جهادی و بسیجی از دیگر دستاوردهای حضور سپاه در این عرصه به شمار میرود.
۱۰- فعالیتهای بانکی نیروهای مسلح نیز اگرچه باید نظامند و حتیالمقدور محدود باشد، اما ورود نیروهای مسلح در این عرصه اولاً با توجه به طبقهبندی بودن اطلاعات نیروهای مسلح اجتناب ناپذیر است و ثانیاً از آنجا که این حرکت در راستای تخصصی نمودن سیستم بانکی کشور انجام شده، لذا نمیتواند در تعارض با مصالح و منافع کشور معرفی شود، ضمن اینکه اصولاٌ ایجاد بانک اختصاصی در نیروهای مسلح را نمیتوان مانعی در مسیر ایجاد بانکهای بخش خصوصی معرفی نمود.
۱۱- تجارب سایر کشورها از جمله چین و کره بعد از جنگ جهانی دوم نیز نشان داده که نیروهای مسلح در بازسازی زیرساختهای آسیب دیده در حوادثی طبیعی مثل زلزله یا بحرانهایی مانند جنگ میتوانند نقش اساسی داشته باشند و مشارکت موفق و اصولی آنها در این زمینه مستلزم به روز بودن دانش و تجهیزات مهندسی نیروهای مسلح میباشد و این نکته دلیل دیگری بر ضرورت مشارکت نیروهای مسلح در سازندگی کشور محسوب میشود.
۱۲- علاوه بر موارد فوق نباید فراموش شود که ظهور و ورود بسیاری از ابزار نوین به ویژه در صنایع الکترونیکی و مخابراتی و حتی خودروسازی، حاصل تلاش موسسات وابسته به نیروهای مسلح بوده و ضرورت حفظ وضع موجود و ایجاد موقعیتهای برتریساز نسبت به سایر کشورها و به عبارت دیگر ماهیت کاری نیروهای مسلح در سطح جهان، سبب شده تا همچنان این پرچمداری بر عهده نیروهای مسلح باشد و لذا همانند سایر کشورهای جهان، حضور نیروهای مسلح کشور در عرصههای زیربنایی نیز در راستای منافع کشور خواهد بود.
۱۳- رفع دغدغههای فکری و ذهنی و تأمین نیازهای مادی و معنوی نیروهای مسلح و خانواده آنها، بهویژه در زمان جنگ و بحران همواره مورد تأکید اسلام قرار داشته و در سایر کشورهای جهان نیز متداول است، این موضوع از آن جهت حائز اهمیت است که رزمندگان بتوانند بدون نگرانی از تأمین معیشت خانوادههای خود به حراست از منافع و حریم کشور بپردازند و لذا اگرچه خدمات شرکتهایی مانند اتکاء تفاوت چندانی با سایر شرکتهای مشابه بخش دولتی نداشته و این شرکتها نتوانستهاند این نقش را به درستی ایفا نمایند، اما وجود آنها نیز برای مواقع ضروری اجتناب ناپذیر است.
۱۴- نکته دیگر اینکه؛ قطعاً رئیس جمهور محترم نیز باور دارند که؛ آمیختگی ثروت و قدرت آنگاه خطرساز و بحران آفرین است که ریشه کاملاض مادی و دامنه نامحدود داشته و تهی از اهداف و آرمانهای الهی باشد، اما آنگاه که زیر چتر ولایت و توأم با قدرت ایمان و معنویت باشد، نه تنها خطری را به همراه نخواهد داشت، بلکه بیشک باعث تقویت و تثبیت پایههای نظام خواهد شد.
نکته قابل تامل در این رابطه این است که نیروهای مسلح در طول تمام این سالها همواره تلاش نمودهاند تا متناسب با تجربه، تخصص، تجهیزات و بهویژه مأموریتهای دفاعی خود، بهطور طبیعی و منطقی اولویت پذیرش کار را به سمت فعالیت در پروژههایی سوق دهند که اولاً در ارتباط بیشتری با مأموریتهای دفاعی و نظامی قرار داشته و به حفظ و ارتقاء بیش از پیش آمادگی دفاعی کمک بیشتری نماید، ثانیاً به لحاظ جغرافیایی دارای شرایطی باشند که اجرای آنها مستلزم حضور نیروهای مسلح بوده و از سوی دیگران کمتر مورد استقبال قرار می گرفت، مانند پروژه های عمرانی، صنعتی و کشاورزی در مناطق مرزی، مناطق بحرانزا و ناامن و مناطق محروم یا مناطقی که دور از دسترس قرار داشته و دارای شرایط کار سخت میباشند، ثالثاً از تازگی موضوع برخوردار بوده و خارج نمودن آن از انحصار شرکتهای خارجی مستلزم ریسکپذیری و حضور مقتدرانه مجموعههایی مانند؛ ارتش، سپاه و بسیج باشد، بنابراین مهمترین اهداف مشارکت نیروهای مسلح در سازندگی از جمله سپاه و بسیج عبارتند از:
۱. اجرای فرامین رهبر معظم انقلاب اسلامی (دامه برکاته) و اصل ۱۴۷ قانون اساسی.
۲. کمک به محرومیت زدایی و بازسازی مناطق جنگی و ویرانیهای بجا مانده از دفاع مقدس.
۳. استفاده بهینه از امکانات بالقوه، نیروهای مسلح و حفظ تحرک و پویایی سازمان در زمان صلح .
۴. ایجاد انگیزه و حفظ نیروهای متخصص و مجرب بخش مهندسی در پیکره نیروهای مسلح.
۵. حفظ آمادگی دفاعی و ارتقاء و به روز نمودن امکانات و اطلاعات فنی و مهندسی مورد نیاز.
۶. مشارکت در سازندگی کشور و کسب تجربه در زمینههای گوناگون فعالیتهای مهندسی به منظور تحقق رهنمودهای مقام معظم رهبری (دامه) مبنی بر ضرورت ایجاد آمادگی حضور در عرصه های مختلف.
۷. ارتقاء آموزشهای مهندسی و شناخت و کسب اطلاعات کافی از طریق اجرای مانورهای عملی در بخشهای عمرانی و صنعتی در راستای ایجاد آمادگی اجرای طرحهای دفاعی در مواقع ضروری و بحرانها .
۸. کمک به حفظ ثبات و ایجاد تعادل در قیمت تمام شده پروژه ها، در رقابتسازنده با بخش غیردولتی.
۹. ۳- شکستن انحصارهای موجود برای ورود به عرصه های جدید، در رقابت با شرکتهای خارجی و همگام شدن مهندسی نیروهای مسلح با فن آوریهای روز جهان و دستیابی به ماشین آلات و تجهیزات مدرن.
۱۰. الگوسازی و تربیت نیروهای حرفهای در بخش مهندسی رزمی و کسب تجربه و تخصص در بخشهای مختلف.
۱۱. خدمت رسانی به مردم و کمک به دولت خدمتگذار در عرصههای مورد نیاز برای سازندگی کشور بهویژه در مناطق محروم و ناامن .
۱۲. کمک به جذب، سازماندهی و بکارگیری نیروهای مردمی در راستای تحقق ارتش ۲۰ میلیونی و مردمی کردن امنیت.
۱۳. کمک به ایجاد اشتغال و تأمین معیشت بسیجیان و ایثارگران و سایر اقشار جامعه در بخشهای مختلف.
۱۴. اثبات خود باوری و معرفی ظرفیتهای بالقوه و کارآمد موجود در کشور، برای ورود به عرصههای جدید و تجربه نشده و کمک به معرفی نقش سازنده، مردمی و چند منظوره سپاه و بسیج و سایر نیروهای مسلح در جامعه.
۱۵. فراهم نمودن شرایط برای کاهش هزینه بازسازی، نگهداری و روز آمد نمودن ماشین آلات و تجهیزات.
۱۶. حفظ و توسعه حضور بخش دفاعی در اقصی نقاط کشور به منظور ایجاد شرایط لازم برای واکنش سریع و به موقع در هنگام بروز تهدیدات احتمالی .
۱۷. فراهم نمودن شرایط برای ایفای کامل نقش دفاعی در زمان جنگ و بحران از طریق کسب تجارب جدید و کمک به رفع کمبود اعتبارات دفاعی مورد نیاز بسیج و سپاه.
۱۸. ترویج و توسعه فرهنگ خودباوری و ارزشهای اسلامی، انقلابی و بسیجی دفاع مقدس.
بدیهی است که؛ ماهیت دفاع در جنگهای احتمالی آینده، چند وجهی و به مراتب دارای ابعاد وسیعتر و تنوع بیشتری نسبت به مهندسی رزمی در گذشته خواهد بود و همین مسئله ضرورت آمادگی نیروهای مسلح برای مشارکت در توسعه و دفاع از زیرساختهای بنیادین بخش غیر نظامی از جمله: (صنایع نفت و گاز و پترشیمی، صنایع فولاد، انرژیهای نوین، مترو و انواع راههای ریلی، تونلها و سایر عرصه های مشابه) و همچنین ضرورت تقویت طرحهای پدافند غیر عامل در جریان ساخت پروژههای عمرانی و صنعتی در نقاط مختلف کشور و به عبارت دیگر ضرورت عمق بخشی به دفاع از دستاوردهای انقلاب اسلامی را بیش از پیش آشکار می سازد.
احمدرضا هدایتی
کارشناس ارشد مدیریت
۶/۶/۹۳
سلام علیکم روزگاری مملکت و نظام برای دفاع از ناموس مملکت همه توان و نیروی خود را بسیج کرد و الحق که مردم دفاع کردند شهید و جانباز و مال دادند تا نظام بماند ولی امروز بعد ربع قرن از پایان دفاع نظامی هنوز استحکام اجتماعی و معیشت مردم و کنترل و نظارت بر مصرف بیت المال در جهت رشد و توسعه روز بروز بدتر و همیشه انفعالی برخورد شده
امروز دولت بسیار چاق و مصرفی و نظام مالی ناکارآمد و دستگاههای نظارتی تنبل و ناظرنما و بی خاصیت و پارتی و رشوه و رابطه و عدم شایستگی ووو هزاران درد بی درمان که هر روز خبرها ناگوار و هنوز این مردم هستند که مسوولان را حامی هستند ،! نه مسوولانی برای حمایت جامعه ؟؟؟!! و نه بیتالمال برای سرمایه گذاری و رشد و توسعه و فقط یک کار اگر انجام شود بخش مهمی از سلامت نظام درست میشود همه دستگاهها گردش مالی و مراودات مالی و تخلفات افراد جامعه را اعلام کنند حتی تخلفات رانندگی ووو و تمام حسابهای بانکی و هزینه های انجام شده را …. والسلام خدا کند که بیایی ….
برادر داودآبادی سلام مجدد:
با نظر شما موافقم، ضمن اینکه به نظر می رسد، مسئولین محترم در چند مورد مهم از جمله؛ نظارت، پاکسازی اداران، اصلاح نظام آموزشی و کادرسازی و امثال آن در حد شایسته کار نکردهاند.
موفق باشید – یا علی