به‌نظر میرسد، شناخت ناکافی برخی از صاحبنظران عرصه اقتصاد با منابع و متون اسلامی و عدم آشنایی آنها با اصول و ارزش‌های اسلامی، سبب شده تا مدل‌سازی و ارائه الگوی بومی اسلامی- ایرانی از طرح بزرگ اقتصاد مقاومتی با تأخیر مواجه شود، البته مشکل دیگر را باید در ناتوانی برخی از متولیان در طراحی الگو و نیز عدم تحمل نظرات و دیدگاه‌های مخالف و متقابلاً اصرار غیر منطقی بر نظرات شخصی دانست.
به عبارت دیگر یکی از عواملی که نه‌تنها در فرآیند اجرای اقتصاد مقاومتی بلکه در سایر امور نیز به عنوان مانع عمل کرده، فقدان چارچوب و ساختار مشخص و تعریف شده برای طراحی الگوهای جدید بومی است و همانگونه که اشاره شد، تلاش برای تحمیل نظرات و سلائق غیرکارشناسی که شاید ناشی از کم‌کاری و غفلت بخش آموزش‌عالی کشور در این زمینه (تعیین چارچوب علمی و عملی برای الگوسازی و طراحی مدل‌های بومی) و کم کاری حوزه‌های علمیه در ارائه آکادمیک مبانی اسلامی بوده، بر این ناهنجاری دامن زده است.
این موضووع از آن جهت حائز اهمیت است، که هم‌اینک به لطف تدابیر و رهنمودهای ارزشمند رهبر معظم انقلاب اسلامی(دامت برکاته)، تقریباً همه خوراک و به اصطلاح ملات کار برای طراحی و مدل‌سازی بومی در قالب یک الگوی اسلامی- ایرانی که بتواند به‌عنوان نقشه راه این طرح عمل نماید، فراهم است، اما متأسفانه هنوز این منظومه فکری به یک الگوی نظام‌مند و ساختاریافته تبدیل نشده است.
برخی از رهنمودها و راهکارهای راهبردی و کاربری امام خامنه‌ای در زمینه نقشه راه و چگونگی تحقق اقتصاد مقاومتی عبارتند از:
- مسئولان باید از تولید ملّی حمایت کنند. چه‌جوری؟ یک جا که قانون لازم دارد، حمایت قانونی کنند؛ یک جا که حمایت قضائی لازم است، انجام بگیرد؛ یک جا که حمایت اجرایی لازم است، باید تشویق کنند و کارهایی بکنند؛ باید این کارها انجام بگیرد. تولید ملّی باید رونق پیدا کند. (بیانات در حرم مطهر رضوی ۱۳۹۳/۰۱/۰۱)
- صاحبان سرمایه و نیروی کار که تولیدگر هستند، باید به تولید ملّی اهمّیّت بدهند (بیانات در حرم مطهر رضوی ۱۳۹۳/۰۱/۰۱)
- صاحبان سرمایه در کشور، فعّالیّت تولیدی را ترجیح بدهند بر فعّالیّتهای دیگر (بیانات در حرم مطهر رضوی ۱۳۹۳/۰۱/۰۱)
- مردم در همه ی سطوح، تولید ملّی را ترویج کنند (بیانات در حرم مطهر رضوی ۱۳۹۳/۰۱/۰۱)
- تحریم را با مجاهدتِ در باب اقتصاد مقاومتی بایستی خنثی کرد. بیانات در دیدار مسئولان نظام۱۳۹۳/۰۴/۱۶
- برنامه‌های اقتصادی براساس و با فرض ماندن تحریمها بایستی برنامه‌ریزی بشود و تعقیب بشود و تحقّق پیدا بکند. بیانات در دیدار مسئولان نظام۱۳۹۳/۰۴/۱۶
- فرض کنیم که این تحریمها ذرّه‌ای و سرِ سوزنی کم نخواهد شد؛ که حالا خود آنها هم همین را میگویند. بیانات در دیدار مسئولان نظام۱۳۹۳/۰۴/۱۶
- اقتصاد مقاومتی را جدّی بگیرید. بیانات در دیدار مسئولان نظام۱۳۹۳/۰۴/۱۶
- باید عمل کرد: وَ لا مِمَّن عَلی غَیرِ عَمَلٍ یَتَّکِل؛ اینجور نباشد که به زبان بگوییم، در عمل کُند حرکت بکنیم. بیانات در دیدار مسئولان نظام۱۳۹۳/۰۴/۱۶
- در اقتصاد مقاومتی تکیه بر تولید داخلی است، بر استحکام بنیه‌ی درونیِ اقتصاد است. بیانات در دیدار مسئولان نظام۱۳۹۳/۰۴/۱۶
- رونق اقتصادی با تولید حاصل میشود، با فعّال کردن ظرفیّتهای درونی کشور حاصل میشود، نه با چیز دیگر. بیانات در دیدار مسئولان نظام۱۳۹۳/۰۴/۱۶
- بانکها باید نقش ایفا کنند، باید خودشان را تطبیق بدهند با موادّ سیاستهای اقتصاد مقاومتی و برنامه‌ریزی‌های دولت در این زمینه؛ و میتوانند نقش ایفا کنند، نقش مثبت. بیانات در دیدار مسئولان نظام۱۳۹۳/۰۴/۱۶
- توصیه‌ی مؤکّد به بخش صنعت‌ومعدن: تحرّکشان را باید افزایش بدهند. بار اصلی بیرون رفتن کشور از رکود و عقب‌ماندگی اقتصادی بر دوش بخش صنعت‌ومعدن است؛ باید تلاش کنند، تلاش را باید مضاعف کنند، ظرفیّتها را شناسایی کنند؛ ظرفیّتهای زیادی در کشور هست، این ظرفیّتها را فعّال کنند. بیانات در دیدار مسئولان نظام۱۳۹۳/۰۴/۱۶
- در مورد بخش کشاورزی؛کشاورزی اهمّیّت حیاتی دارد. لازم است نگاه دولت و سیاستهای دولتی به بخش کشاورزی، نگاه حمایت باشد. بیانات در دیدار مسئولان نظام۱۳۹۳/۰۴/۱۶
- {تحریمها}با پیشرفت علم بى‌اثر میشود. بیانات در دیدار اساتید دانشگاه‌ها۱۳۹۳/۰۴/۱۱
- با نگاه علمى به مسائل کشور، و توجّه به علم، و پیوند دادن علم و صنعت و کشاورزى …. تحریمها بى‌اثر خواهد شد. بیانات در دیدار اساتید دانشگاه‌ها۱۳۹۳/۰۴/۱۱
- بیانات در دیدار اساتید دانشگاه‌ها۱۳۹۳/۰۴/۱۱
- شرکتهاى دانشبنیان یکى از اساسى‌ترین کارها در مقوله‌ى همین اقتصاد مقاومتى است که مطرح شده و درباره‌ى آن بحث شده است و مورد تأیید و تصدیق همه‌ى اطراف مسائل کشور قرار گرفته است. بیانات در دیدار اساتید دانشگاه‌ها۱۳۹۳/۰۴/۱۱
- در برنامه‌ى ششم که در پیش است، روى اقتصاد و روى فرهنگ و روى علم باید تکیه کنید. اقتصاد مقاومتى قدم بلندى است که در این زمینه‌ها میتوان برداشت. بیانات در دیدار نمایندگان مجلس شوراى اسلامى۱۳۹۳/۰۳/۰۴
- علاج مشکلات کشور، اقتصاد مقاومتى است. علاج مشکلات کشور را – چه مشکلات اقتصادى، چه مشکلات سیاسى – بیرون از این مرزها نمیشود پیدا کرد. بیانات در دیدار نمایندگان مجلس شوراى اسلامى۱۳۹۳/۰۳/۰۴
- کار بکنند؛ هرکس هر تلاشى بلد است، انجام بدهد؛ بیانات در دیدار نمایندگان مجلس شوراى اسلامى۱۳۹۳/۰۳/۰۴
- از همه‌ى کسانى که در بخشهاى مختلف – خارجى، داخلى – ابتکار دارند و حرکت دارند و تحرّک دارند، ما دفاع میکنیم – دفاع صمیمانه و واقعى، نه دفاع صورى – امّا معتقدیم آن‌چیزى که علاج مشکلات کشور است، در درون کشور است، در درون وجود من و شما است. ما هستیم که میتوانیم اقدام بکنیم؛ بلد باشیم که چه‌کار بکنیم و بفهمیم که راه درست کدام است و با جرأت و دلیرى آن کار را انجام بدهیم؛ آن‌وقت مشکلات کشور بلاشک حل خواهد شد. بیانات در دیدار نمایندگان مجلس شوراى اسلامى۱۳۹۳/۰۳/۰۴
- ستایش کافى نیست؛ تعریف کردن کافى نیست؛ حرکت لازم است … باید اقدام کرد، عمل کرد. بیانات در دیدار نمایندگان مجلس شوراى اسلامى۱۳۹۳/۰۳/۰۴
- باید قدم‌به‌قدم دنبال بشود؛ هم در زمینه‌ى تقنین، هم در زمینه‌ى نظارت.
- در زمینه‌ى نظارت هم نظارت برعملکرد دولت که مجرى این حرکت بزرگ و وارد در این میدان است، به عهده‌ى مجلس است. بیانات در دیدار نمایندگان مجلس شوراى اسلامى۱۳۹۳/۰۳/۰۴)
- تکیه‌ی ما بر استفاده‌ی حداقلی از فروش نفت خام است؛ نفت را میتوان به‌صورت فرآورده در اختیار گذاشت؛ که در این سیاستها دیده شده. (بیانات در جلسه تبیین سیاستهای اقتصاد مقاومتی ۱۳۹۲/۱۲/۲۰)
- مسئولان نه فقط در زندگی‌های شخصی خودشان – که حالا آن یک مسئلهی درجهی دو است – [بلکه] در درجهی اول و در حوزه‌ی مأموریت خودشان باید بجد از ریخت‌وپاش پرهیز کنند. اگر چنانچه این شد یعنی ما مسئولین کشور به این اصل پایبند بودیم، آن وقت این روحیه، این خصلت، این اخلاق، سرریز خواهد شد به مردم. (بیانات در جلسه تبیین سیاستهای اقتصاد مقاومتی ۱۳۹۲/۱۲/۲۰)
- شفاف‌سازی، شرط اصلی این فسادستیزی است؛ باید شفاف‌سازی بشود، باید فضای رقابتی به‌وجود بیاید، باید فضای با ثبات به‌وجود بیاید ….. اگر چنانچه فضا فضای سالمی شد، [آن‌وقت] کسب ثروت و کسب درآمد یک چیز مباح و مورد تأیید و مورد حمایت نظام است. (بیانات در جلسه تبیین سیاستهای اقتصاد مقاومتی۱۳۹۲/۱۲/۲۰)
- گفتمانسازی در خصوص اقتصاد مقاومتی و تبدیل آن به یک گفتمان عمومی، بسیاری از مشکلات را برطرف و کارها را تسهیل خواهد کرد. (جلسه سران قوا در حضور رهبر انقلاب ۶/۱۲/۱۳۹۲)
- علاج مشکلات کشور پیمودن راه اقتصاد مقاومتی استو (بیانات در دیدار مردم آذربایجان ۱۳۹۲/۱۱/۲۸
- واحدهای کوچک و متوسط را فعال کنید. (بیانات در دیدار رئیس‌جمهوری و اعضای هیئت دولت۱۳۹۱/۰۶/۰۲
- خب، حالا چگونه باید جلوی اسراف را گرفت؟ فرهنگ‌‌سازی هم لازم است، اقدام عملی هم لازم است. فرهنگ‌‌سازی‌‌اش بیشتر به عهده‌‌ی رسانه‌‌هاست. واقعاً در این زمینه، هم صدا و سیما در درجهی اول و بیش از همه مسئولیت دارد، هم دستگاههای دیگر مسئولیت دارند. باید فرهنگ‌‌سازی کنید. ما یک ملت مسلمانِ علاقه‌‌مند به مفاهیم اسلامی هستیم، اینقدر در اسلام اسراف منع شده، و ما متأسفانه در زندگی‌‌مان اهل اسرافیم! بخش عملیاتی‌‌اش هم به نظر من از خود دولت باید آغاز شود. در گزارشهای شماها من خواندم، حالا هم بعضی از دوستان اظهار کردند که دولت درصدد صرفه‌‌جوئی است و میخواهد صرفه‌‌جوئی کند؛ بسیار خوب، این لازم است؛ این را جدی بگیرید. دولت خودش یک مصرف‌‌کننده‌‌ی بسیار بزرگی است. شما از بنزین بگیرید تا وسائل گوناگون، یک مصرف‌‌کننده‌‌ی بزرگ، دولت است. حقیقتاً در کار مصرف، صرفه‌‌جوئی کنید. صرفه‌‌جوئی، چیز بسیار لازم و مهمی است. (بیانات در دیدار رئیس‌جمهوری و اعضای هیئت دولت۱۳۹۱/۰۶/۰۲
- به مصرف تولیدات داخلی هم اهمیت بدهید. در دستگاه شما، در وزارتخانه‌‌ی شما، اگر کار جدیدی انجام میگیرد، اگر چیز جدیدی خریده میشود، اگر همین اقلام روزمره‌‌ای که مورد نیاز وزارتخانه است، تهیه میشود، سعی کنید همه‌‌اش از داخل باشد؛ اصرار بر این داشته باشید؛ خود این، یک قلم خیلی بزرگی میشود. اصلاً ممنوع کنید و بگوئید هیچ کس حق ندارد در این وزارتخانه جنس خارجی مصرف کند. به نظر من اینها میتواند کمک کند. (بیانات در دیدار رئیس‌جمهوری و اعضای هیئت دولت۱۳۹۱/۰۶/۰۲)
- یک مسئلهی دیگر در سرفصل اقتصاد مقاومتی، اقتصاد دانشبنیان است. بعضی از کسانی که در باب شرکتهای دانشبنیان فعال بودند، ماه رمضان اینجا آمدند و صحبتهائی کردند. خب، خوشبختانه انسان می‌‌بیند کارهای خوبی انجام داده‌‌اند. این بخش شرکتهای دانشبنیان و فعالیتهای اقتصادی دانشبنیان خیلی جاده‌‌ی باز و امیدبخشی است. البته آنها گلایه‌‌هائی هم داشتند. به نظر من دوستان مسئول در دولت که کارشان به این بخش ارتباط پیدا میکند – چه وزارت صنعت و معدن و تجارت، چه وزات علوم – به این مسئلهی شرکتهای دانشبنیان بپردازند و گلایه‌‌هاشان را بشنوند و آنها را برطرف کنند. زمینه‌‌ی بسیار خوبی است. ما استعدادهای برجسته‌‌ای داریم که میتوانند در این مورد کمک کنند. (بیانات در دیدار رئیس‌جمهوری و اعضای هیئت دولت۱۳۹۱/۰۶/۰۲)
- یک واقعیت دیگر هم این است که اگر کشور در مقابل فشارهای دشمن – از جمله در مقابل همین تحریمها و از این چیزها – مقاومت مدبرانه بکند، نه فقط این حربه کُند خواهد شد، بلکه در آینده هم امکان تکرار چنین چیزهائی دیگر وجود نخواهد داشت؛ چون این یک گذرگاه است، این یک برهه است؛ کشور از این برهه عبور خواهد کرد. (بیانات در دیدار کارگزاران نظام۱۳۹۱/۰۵/۰۳
- یکی از دوستان اطلاع دادند که یک ستاد دانشجوئی برای تحقیق در اقتصاد مقاومتی تشکیل شده. کار بسیار جالبی است. اینجور کارهای عمیق، همان چیزی است که کشور به آن احتیاج دارد. شما باید فکر کنید، مطالعه کنید، تحقیق کنید. این تحقیقها اگر به درد آن دستگاه مسئول هم نخورد یا به کار او نیاید یا نپسندد، قطعاً به کار شما می‌آید و به درد شما میخورد. این، کار بسیار جالبی است. همچنین یکی دیگر از دوستان اطلاع دادند که در دانشگاه شریف مرکز مطالعاتی‌ای تشکیل شده و در این زمینه‌ها کار میکنند. اینها بسیار کارهای مهمی است. این انگیزه‌ی جوان دانشجو و فکور، خیلی برای آینده‌ی کشور مهم است. (بیانات در دیدار جمعی از دانشجویان۱۳۹۰/۰۵/۱۹
- خب، باید فکری بکنید برای اینکه به بخش خصوصی توانبخشی بشود؛ حالا از طریق بانک‌هاست، از طریق قوانین لازم و مقرراتِ لازم است؛ از هر طریقی که لازم است، کاری کنید که بخش خصوصی، بخش مردمی، فعال شود. (بیانات در دیدار رئیس‌جمهوری و اعضای هیئت دولت۱۳۹۱/۰۶/۰۲
- به نظر صاحبنظران، امروز در این برهه‌ى از زمان، مسئله‌ى اقتصادى از همه‌ى مسائل کشور فوریت و اولویت بیشترى دارد. اگر کشور عزیز ما بتواند در زمینه‌ى مسائل اقتصادى، یک حرکت جهادگونه‌اى انجام بدهد، این گام بلندى را که برداشته است، با گامهاى بلند بعدى همراه کند، (بیانات در حرم مطهر رضوی در آغاز سال ۹۰/۰۱/۰۱
- راه کار هم این است که ملت ما دست به دست هم بدهند و کشور را از وابستگی اقتصادی نجات بدهند. در راه استقلال اقتصادی هم کارهای زیادی شده است؛ اما همت همه‌ی ملت ایران از قشرهای مختلف را می‌طلبد تا کشور بتواند از لحاظ اقتصادی کاری بکند که دیگر تهدید به تحریم و محاصره‌ی اقتصادی معنا پیدا نکند. این خطاب به همه‌ی ملت است، باید دست به دست هم بدهند. (رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار هزاران نفر از مردم و عشایر شهرستان نورآباد ممسنی۱۳۸۷/۰۲/۱۵
- وقتى من و شما زندگى‌مان را زندگى رفاه‌طلبانه و اشرافى قرار بدهیم، مردم از ما یاد میگیرند. یک عده‌اى منتظر بهانه‌اند؛ به ما نگاه میکنند، میگویند آقا ببینید اینها چه جورى زندگى میکنند، ما هم میخواهیم همین جور زندگى کنیم. اینها کسانى هستند که دستشان میرسد. یک عده‌اى معتقدند که باید در زندگى مقتصد بود، نباید اسراف کرد، نباید افراط کرد؛ اینها وقتى نگاه میکنند مى‌بینند من و شما اسراف میکنیم، میگویند خب، ما از اینها که بالاتر نیستیم؛ اینها که رؤساى ما هستند. این کارها خطر دارد. روش انقلاب و انقلابیون به تبع آموزش اسلام، اعراض از زندگى رفاه‌طلبانه براى خود بود. براى مردم هرچه میتوانید، رفاه ایجاد کنید؛ هرچه میتوانید، درآمد ملى را زیاد کنید؛ هرچه میتوانید، در کشور ثروت تولید کنید؛ اما خودتان نه. مسئولین لااقل تا وقتى مسئولند، به زندگى رفاه‌طلبى رو نکنند. (بیانات در دیدار مسئولان نظام جمهورى اسلامى ایران ۱۳۹۰/۰۵/۱۶
- بالاتر از استقلال سیاسى، استقلال اقتصادى است که مسؤولان کشور، نمایندگان مجلس و دست‌اندرکاران مسائل اقتصاد، باید توجه کنند که در زمینه‌ى پول، در زمینه‌ى ساز و کارهاى اقتصادى و در زمینه‌ى فعالیتها اقتصادى، وابستگى خودشان را در همه‌ى بخشها قطع کنند. یکى از بخشها هم، شما ارتشیان عزیز هستید؛ که باید وابستگى‌تان را قطع کنید. (دیدار پرسنل و فرماندهان ارتش۱۳۷۵/۰۱/۲۸
- راه مقابله هم انضباط مالى و صرفه‌جوئى و نگاه پرهیزگرانه‌ى به مصرف‌گرائى است. من این را مى‌خواهم به مردم عزیزمان تأکید کنم: مصرف‌گرائى به صورت اسراف یکى از بیماریهاى خطرناک هر ملتى است. (بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامى در دیدار با مردم شیراز ۱۳۸۷/۰۲/۱۱
- اما اگر این ملت بخواهد این استقلال سیاسى را، این عرض‌اندام فرهنگى را در مقابل سلطه‌گران عالم حفظ کند، باید پایه‌هاى اقتصادى خود را محکم کند و این وابسته است به تولید، به کار، به شکوفائى کار، به نوآورى در بخشهاى مختلف کار. از مرکز تحقیقات و آزمایشگاه گرفته، تا توى محیط کارگاه‌ها، تا توى محیط مزرعه، در همه جا بایستى این نوآورى وجود داشته باشد. (دیدار گروه کثیرى از کارگران و کارآفرینان ۱۳۸۷/۰۲/۰۴
- تقویت پول ملى، مهار تورم و گرانى، کم کردن شکاف و فاصله بین دهک‌هاى بالا و پایین جامعه و از این قبیل است. این سیاستها باید به برنامه تبدیل شود. (دیدار کارگزاران نظام ۱۳۸۴/۰۸/۰۸
- دنیاى اسلام هم مى‌تواند با همکارى، یک بلوک مقتدر اقتصادى به‌وجود بیاورد. (دیدار با اقتصاددانان شرکت کننده در اجلاس بانک توسعه‌ى اسلامى ۱۳۸۳/۰۶/۲۵
- نکته‌ى دیگر این است که در زمینه‌هاى کار اقتصادى، عمده‌ى تلاش را باید روى تولید برد. اساس مسأله، تولید است. (دیدار اعضاى هیأت دولت۱۳۸۲/۰۶/۰۵
- در زمینه‌ى اقتصادى، چیزهایى که ما به آنها اهمیت مى‌دهیم، رونق اقتصادى و اشتغال و کاهش تورم و خودکفایى در مواد اساسى کشاورزى است؛ یعنى امنیت غذایى کشور. (دیدار مسؤولان و کارگزاران نظام جمهورى اسلامى ایران۱۳۸۲/۰۵/۱۵
- کاهش نرخ بیکارى و افزایش اشتغال در کشور، از جمله‌ى مسائل بسیار اساسى و مهم است. همچنین مسئله‌ى افزایش سرمایه‌گذارى بخش خصوصى و کمک به بخش خصوصى که بتواند در زمینه‌ى مسائل اقتصادى کشور سرمایه‌گذارى کند، از جمله‌ى مسائل مهم و اساسى است؛ که یکى از کارهاى مهم در این باب، ایجاد تعاونى‌هاست، که به وسیله‌ى تعاونى‌ها سرمایه‌هاى بزرگ تشکیل بشود و بتوانند در مسائل مهم اقتصادى کشور سرمایه‌گذارى کنند و گره‌هاى مهم را باز کنند و دولت بتواند این کار را انجام دهد. (بیانات در حرم مطهر رضوی در آغاز سال ۹۰/۰۱/۰۱
- از جمله‌ى کارهائى که باز همت مضاعف را در زمینه‌ى اقتصاد نشان میداد، افزایش صادرات غیرنفتى است. بودجه‌ى کشور ما متأسفانه از ده‌ها سال پیش به این طرف، وابسته‌ى به نفت است. … نفت را استخراج کنند، بفروشند، از پول آن کشور را اداره کنند؛ این شیوه‌ى غلطى است. من سالها پیش این را گفتم که یکى از آرزوهاى من این است که یک روزى ما بتوانیم کشور را جورى اداره کنیم که حتّى اگر لازم بود، یک قطره نفت هم صادر نکنیم و کشور اداره شود. (بیانات در حرم مطهر رضوی در آغاز سال ۹۰/۰۱/۰۱
- از مسئولان کشور چه در دولت ،چه در مجلس، چه در بخشهای دیگری که مربوط به مسائل اقتصادی میشوند و همچنین از ملت عزیزمان انتظار دارم که در عرصه اقتصادی با حرکت جهادگونه کار کنند. حرکت طبیعی کافی نیست ،باید در این میدان، حرکت جهشی و مجاهدانه داشته باشیم. (پیام نوروزی به مناسبت آغازسال ۹۰/۰۱/۰۱
- یکى از چیزهائى هم که خیلى لازم است، مسئله‌ى برنامه‌ى جامع براى رشد بخش تعاون است؛ که ما در همین سیاستهاى اصل ۴۴ روى مسئله‌ى تعاون تکیه کردیم و این باید انجام بگیرد. (بیانات در دیدار فعالان بخشهاى اقتصادى کشور۱۳۹۰/۰۵/۲۶
- … مبارزه‌ى با فساد، سرمایه‌گذار سالم را که قصد فسادانگیزى و سوءاستفاده ندارد، به کار تشویق مى‌کند. اخیرا گزارشى از یک سازمان معتبر بین‌المللى خواندم که درباره‌ى همین مسائل کار مى‌کند. این سازمان اعلام کرده که یکى از موانع اصلى سرمایه‌گذارى در بعضى از کشورها عبارت است از فساد اقتصادى. (دیدار دانشجویان و اساتید دانشگاه‌هاى استان کرمان ۱۳۸۴/۰۲/۱۹
- بانکدارى اسلامى – پول را در جامعه به شکل اسلامى مطرح کردن و داد و ستد کردن – مسأله‌ى بسیار مهمى است. اگر بتوانیم این حقیقت را به معناى جامع کلمه در جامعه به وجود بیاوریم، فتح عظیمى در دنیا خواهد بود. فتح، فقط فتح قلعه‌ها و سنگرها نیست. اگر کارگزاران دستگاه بانکى بتوانند این را به معناى جامع و کامل مسأله اجرا و پیاده کنند، بزرگترین سنگر اقتصادى امروز دنیاست. (دیدار با گروه کثیرى از آزادگان، مسؤولان بنیاد مستضعفان و جانبازان۱۳۶۹/۰۶/۰۷
- براى اینکه تولید ملى شکل بگیرد و اقتصاد داخلى استحکام و پایدارى خودش را پیدا کند، همه باید تلاش کنند؛ مسئولین هم در درجه‌ى اول باید تلاش کنند؛ چه در قوه‌ى مجریه، چه در قوه‌ى مقننه و چه در قوه‌ى قضائیه. گاهى کار ممکن است به قوه‌ى قضائیه منتهى شود. (بیانات در اجتماع کارگران کارخانجات تولیدى داروپخش ۱۰/۲/۹۱
- در میان ما، کشورهاى بسیار ثروتمند و نیز کشورهاى داراى نفوذ بین‌المللى کم نیستند. علاج مشکلات با همکاریهاى اقتصادى و رسانه‌اى و انتقال تجربه‌هاى پیشبرنده و تعالى‌بخش، کاملاً امکان‌پذیر است …….. ما میتوانیم به ارتقاء «بهره‌ورى سیاسى جنبش عدم تعهد» در مدیریت جهانى بیندیشیم؛ میتوانیم براى تحول در این مدیریت، سندى تاریخى تهیه کنیم و ابزارهاى اجرائى آن را فراهم نمائیم؛ میتوانیم حرکت به سمت همکاریهاى مؤثر اقتصادى را طراحى و الگوهاى ارتباط فرهنگى میان خود را تعریف کنیم. (بیانات در شانزدهمین اجلاس سران جنبش عدم تعهد در تهران ۹/۶/۱۳۹۱
- در زمینه‌ى مصرف، عمده‌ى کار دست مردم است؛ که این بخشى از اصلاح الگوى مصرف است که من دو سال قبل اینجا به ملت ایران عرض کردم، و بخشى از جهاد اقتصادى است که سال گذشته عرض کردم. تولید ملى مهم است؛ این را باید هدف قرار بدهند. (بیانات در حرم رضوی در آغاز سال ۱/۱/۹۱
- بلاشک براى کشور و پیشرفت کشور و عزت ملت ایران تأثیرات بسیار زیادى خواهد داشت. تأمین شرایط و فعال‌سازی کلیه امکانات و منابع مالی و سرمایه‌های انسانی و علمی کشور به منظور توسعه کارآفرینی و به حداکثر رساندن مشارکت آحاد جامعه در فعالیتهای اقتصادی با تسهیل و تشویق همکاری‌های جمعی و تأکید بر ارتقاء درآمد و نقش طبقات کم‌درآمد و متوسط. (متن سیاستهای اقتصاد مقاومتی ۲۹/ بهمن ماه/ ۱۳۹۲)
- پیشتازی اقتصاد دانش بنیان، پیاده‌سازی و اجرای نقشه جامع علمی کشور و ساماندهی نظام ملی نوآوری به منظور ارتقاء جایگاه جهانی کشور و افزایش سهم تولید و صادرات محصولات و خدمات دانشبنیان و دستیابی به رتبه اول اقتصاد دانشبنیان در منطقه. (متن سیاستهای اقتصاد مقاومتی ۲۹/ بهمن ماه/ ۱۳۹۲)
- محور قراردادن رشد بهرهوری در اقتصاد با تقویت عوامل تولید، توانمندسازی نیروی کار، تقویتِ رقابت‌پذیری اقتصاد، ایجاد بستر رقابت بین مناطق و استانها و به کارگیری ظرفیت و قابلیت‌های متنوع در جغرافیای مزیت‌های مناطق کشور. (متن سیاستهای اقتصاد مقاومتی ۲۹/ بهمن ماه/ ۱۳۹۲)
- استفاده از ظرفیت اجرای هدفمند‌سازی یارانه‌ها در جهت افزایش تولید، اشتغال و بهرهوری، کاهش شدت انرژی و ارتقاء شاخص‌های عدالت اجتماعی. (متن سیاستهای اقتصاد مقاومتی ۲۹/ بهمن ماه/ ۱۳۹۲)
- سهم‌بری عادلانه عوامل در زنجیره تولید تا مصرف متناسب با نقش آنها در ایجاد ارزش، بویژه با افزایش سهم سرمایه انسانی از طریق ارتقاء آموزش، مهارت، خلاقیت، کارآفرینی و تجربه. (متن سیاستهای اقتصاد مقاومتی ۲۹/ بهمن ماه/ ۱۳۹۲)
- افزایش تولید داخلی نهاده‌ها و کالاهای اساسی(بویژه در اقلام وارداتی)، و اولویت دادن به تولید محصولات و خدمات راهبردی و ایجاد تنوع در مبادی تأمین کالاهای وارداتی با هدف کاهش وابستگی به کشورهای محدود و خاص. (متن سیاستهای اقتصاد مقاومتی ۲۹/ بهمن ماه/ ۱۳۹۲)
- تأمین امنیت غذا و درمان و ایجاد ذخایر راهبردی با تأکید بر افزایش کمی و کیفی تولید(مواد اولیه و کالا). (متن سیاستهای اقتصاد مقاومتی ۲۹/ بهمن ماه/ ۱۳۹۲)
- مدیریت مصرف با تأکید بر اجرای سیاستهای کلی اصلاح الگوی مصرف و ترویج مصرف کالاهای داخلی همراه با برنامه ریزی برای ارتقاء کیفیت و رقابت پذیری در تولید. (متن سیاستهای اقتصاد مقاومتی ۲۹/ بهمن ماه/ ۱۳۹۲)
- اصلاح و تقویت همه‌جانبه نظام مالی کشور با هدف پاسخگویی به نیازهای اقتصاد ملی، ایجاد ثبات در اقتصاد ملی و پیشگامی در تقویت بخش واقعی. (متن سیاستهای اقتصاد مقاومتی ۲۹/ بهمن ماه/ ۱۳۹۲)
در متن ابلاغی سیاستهای اقتصاد مقاومتی از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی در تاریخ ۲۹/ ۱۱/ ۱۳۹۲ نیز آمده است که:
- حمایت همه جانبه هدفمند از صادرات کالاها و خدمات به تناسب ارزش افزوده و با خالص ارزآوری مثبت از طریق:
- تسهیل مقررات و گسترش مشوق‌های لازم.
- گسترش خدمات تجارت خارجی و ترانزیت و زیرساخت‌های مورد نیاز.
- تشویق سرمایه گذاری خارجی برای صادرات.
- برنامه ریزی تولید ملی متناسب با نیازهای صادراتی، شکل‌دهی بازارهای جدید، و تنوع بخشی پیوندهای اقتصادی با کشورها به ویژه با کشورهای منطقه.
- استفاده از ساز و کار مبادلات تهاتری برای تسهیل مبادلات در صورت نیاز.
- ایجاد ثبات رویه و مقررات در مورد صادرات با هدف گسترش پایدار سهم ایران در بازارهای هدف.
- توسعه حوزه عمل مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کشور به منظور انتقال فناوری‌های پیشرفته، گسترش و تسهیل تولید، صادرات کالا و خدمات و تأمین نیازهای ضروری و منابع مالی از خارج.
- افزایش قدرت مقاومت و کاهش آسیب پذیری اقتصاد کشور از طریق:
- توسعه پیوندهای راهبردی و گسترش همکاری و مشارکت با کشورهای منطقه و جهان بویژه همسایگان.
- استفاده از دیپلماسی در جهت حمایت از هدف‌های اقتصادی.
- استفاده از ظرفیتهای سازمان‌های بین‌المللی و منطقه‌ای.
- مقابله با ضربه پذیری درآمد حاصل از صادرات نفت و گاز از طریق:
- انتخاب مشتریان راهبردی.
- ایجاد تنوع در روش‌های فروش.
- مشارکت دادن بخش خصوصی در فروش.
- افزایش صادرات گاز.
- افزایش صادرات برق.
- افزایش صادرات پتروشیمی.
- افزایش صادرات فرآورده‌های نفتی.
- افزایش ذخایر راهبردی نفت وگاز کشور به منظور اثرگذاری در بازار جهانی نفت و گاز و تأکید بر حفظ و توسعه ظرفیتهای تولید نفت و گاز، بویژه در میادین مشترک.
- افزایش ارزش افزوده از طریق تکمیل زنجیره ارزش صنعت نفت و گاز، توسعه تولید کالاهای دارای بازدهی بهینه(براساس شاخص شدت مصرف انرژی) و بالا بردن صادرات برق، محصولات پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی با تأکید بر برداشت صیانتی از منابع.
- صرفه جویی در هزینه‌های عمومی کشور با تأکید بر تحول اساسی در ساختارها، منطقی سازی اندازه دولت و حذف دستگاههای موازی و غیرضرور و هزینه‌های زاید.
- اصلاح نظام درآمدی دولت با افزایش سهم درآمدهای مالیاتی.
- افزایش سالانه سهم صندوق توسعه ملی از منابع حاصل از صادرات نفت و گاز تا قطع وابستگی بودجه به نفت.
- شفاف‌سازی اقتصاد و سالم‌سازی آن و جلوگیری از اقدامات، فعالیتها و زمینه‌های فسادزا در حوزه‌های پولی، تجاری، ارزی و … .
- تقویت فرهنگ جهادی در ایجاد ارزش افزوده، تولید ثروت، بهرهوری، کارآفرینی، سرمایه گذاری و اشتغال مولد و اعطای نشان اقتصاد مقاومتی به اشخاص دارای خدمات برجسته در این زمینه.
- تبیین ابعاد اقتصاد مقاومتی و گفتمان سازی آن بویژه در محیط‌های علمی، آموزشی و رسانه‌ای و تبدیل آن به گفتمان فراگیر و رایج ملی.
- دولت مکلف است برای تحقق سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی با هماهنگ سازی و بسیج پویای همه امکانات کشور، اقدامات زیررا معمول دارد:
- شناسایی و بکارگیری ظرفیتهای علمی، فنی و اقتصادی برای دسترسی به توان آفندی و اقدامات مناسب.
- رصد برنامه‌های تحریم و افزایش هزینه برای دشمن.
- مدیریت مخاطرات اقتصادی از طریق تهیه طرح‌های واکنش هوشمند، فعال، سریع و به هنگام در برابر مخاطرات و اختلال‌های داخلی و خارجی.
- شفاف و روان سازی نظام توزیع و قیمت‌گذاری و روزآمدسازی شیوه‌های نظارت بر بازار.
- افزایش پوشش استاندارد برای کلیه محصولات داخلی و ترویج آن.
بدیهی است، همانگونه که مقتدای مسلمین جهان بارها در بیاناتشان اشاره کرده‌اند، راه تحقق اقتصاد مقاومتی نباید با نظریه‌های غربی و شرقی پیوند بخورد، زیرا این طرح الگوی بی‌بدیلی است که از منابع اسلامی نشأت گرفته و متناسب با شرایط و ظرفیتهای کشور ارائه شده است و لذا طراحی نقشه و ارائه الگوی مدون و بومی از این طرح، مستلزم همکاری متقابل و نزدیک صاحبنظران حوزه و دانشگاه و مشارکت بخش خصوصی فعال در عرصه اقتصادی (ذیل قرارگاه فرماندهی اقتصاد مقاومتی مستقر در دولت) است.
توجه به این نکته نیز ضروری است که در اندیشه رهبرمعظم انقلاب، مفاهیم و مطالب متنوعی در جهت تحقق اهداف پنجگانه انقلاب اسلامی و رشد و شکوفایی همه‌جانبه کشور در ابعاد مختلف مادی و معنوی نهفته است، که ایشان هرازگاه بخشی از این منظومه فکری را در قالب یک چورچین با موضوعاتی مانند؛ نهضت علمی، شبیخون فرهنگی، اقتصاد مقاومتی و امثال آن مطرح و پیگیری میکنند و لذا در جریان طراحی الگو و نقشه راه مبتنی بر بیانات ایشان، نباید از ارتباط و پیوستگی قطعات این جورچین(پازل) گسترده غفلت کرد.
توضیح:
۱- در رابطه با مفهوم‌شناسی، بررسی محیطی و شناخت چالش‌ها، الزامات و بایدها و نبایدهای اقتصاد مقاومتی از منظر ولایت نیز، در بخش مقلات اقتصادی همین سایت(rahtooshe.com) چند مطلب دیگر نیز ارائه شده است.
۲- بیانات مورد استناد، مربوط به ابتدای رهبری امام خامنه‌ای(دامت برکاته) تا اواخر سال ۱۳۴۳ می‌باشد.
احمدرضا هدایتی
کارشناس ارشد مدیریت
۲۲/۱/۹۵
سلام استاد هدایتی ممنون بابت انتقادات سازنندتون ، انتقاداتون مقداری پیگیری شد
راستی نظر شما همراه بالینک سایتتون رو وب سایت نظام تمدن نوین اسلامی قرار گرفت.
باسلام و عرض ارادت:
از لطف شما بسیار سپاسگذارم و منتظر نقدهای شما در مورد مطالب سایت ره توشه هستم.
مجددا از لطف شما تشکر می کنم
موفق باشید- یاعلی
هدایتی