اهمیت تولید ملی به‌عنوان عامل مهم قدرت‌افزا و مقاومت‌زا در اقتصاد سبب شده است کشورهای پیشرفته (یا رو به پیشرفت) برنامه‌های جدی در راستای تقویت تولید ملی خود داشته باشند. یکی از این کشورها کره جنوبی است.
تحولات ساختاری در اقتصاد کره جنوبی:
تولید ناخالص داخلی این کشور در سال ۲۰۱۴ به ۱۴۵۰ میلیارد دلار آمریکا رسید و در جایگاه ۱۳ جهان قرار گرفت. این کشور طی دهه‌های اخیر به عنوان یکی از کشورهای رو به رشد و پیشرو در شرق آسیا مورد توجه زیاد کارشناسان اقتصادی قرار داشته است؛ به نحوی که در این دوره به عنوان شاخص کشورهای در حال توسعه مورد اشاره قرار می‌گرفته است. کره جنوبی که پنجاه سال پیش از موزامبیک و بولیوی فقیرتر بود، هم اکنون جزء کشورهای پیشرفته جهان محسوب می شود و نرخ رشد متوسط ۷ درصدی را طی نیم قرن تجربه کرده است.
اما برخی از مهم‌ترین عوامل نرخ رشد بالا و بالندگی اقتصاد کره جنوبی طی دهه‌های اخیر بوده است، تناسب ویژه‌ای با سیاست‌ها و برنامه‌های اقتصاد مقاومتی دارد. آنچه طی نیم قرن اخیر در کره جنوبی اتفاق افتاد را می‌توان در دو دسته ساختاری و فرهنگی طبقه بندی کرد.
به سوی یک الگوی تولید ملی قدرتمند:
پس از جنگ ویرانگر کره، تقویت ساختار و نظام تولید ملی در کره جنوبی از سوی دولتمردان مورد توجه قرار گرفت. مسئولین این کشور اقداماتی را به مرحله اجرا گذاردند که به موجب آن ساختار اقتصادی این کشور به بستری مناسب برای تولید تبدیل شد.
یکی از اقدامات ساختاری در این زمینه، فراهم کردن تسهیلات ارزان قیمت برای تامین مالی تولید و سرمایه‌گذاری در این کشور بود. این عامل نقش مهمی در شکل گیری غول‌های اقتصادی این کشور از جمله؛ شرکت های سامسونگ و هیوندای داشته است. سیاست تامین سرمایه ارزان قیمت درکنار الگوی تجارت خارجی این کشور زوجی قوی برای فرآیند تقویت پایه های اقتصادی این کشور را تشکیل می داد. هرچند سیاست تجارت خارجی این کشور در ظاهر حاکی از آزادی واردات و صادرات در این کشور بود، بنابراین تمرکز اصلی بر تقویت صادرات بوده است و هنوز نیز هست.
مقاوم سازی نظام مالی در برابر بحران ها:
از جمله اقدامات مهم این کشور در مسیر تقویت تولید ملی، مدیریت بحران ها و تکانه های خارجی است. این کشور که در جریان بحران مالی شرق آسیا (سال های ۱۹۹۷ و ۱۹۹۸) خسارات سنگینی را از جانب نوسانات بازارهای مالی بین‌المللی متحمل شده، بخشی از بانک ها، شرکت ها و موسسات اقتصادی خود را در ورطه ورشکستگی یافته بود، با مقاوم سازی نظام مالی خود در مقابل شوک های اقتصادی (شبیه آنچه در بند ۹ سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی مطرح است)، ظرفیت خود را برای تولید پایدارتر و باثبات‌تر ارتقاء داد، به نحوی که علی‌رغم مناسبات اقتصادی گسترده با غرب طی سال های بحران مالی اخیر (۲۰۰۸ تا ۲۰۱۰) کمترین آسیب را از این محل متحمل شد.
توفیق مسئولین کشور کره جنوبی در فراهم کردن بستری مناسب برای تولید باعث شده است تا این کشور به‌عنوان یکی از مقاصد سرمایه‌گذاری مورد توجه جدی قرار گیرد.
فرهنگ اقتصادی کارآمدی مردمان کره جنوبی با تاکید بر مصرف کالای داخلی:
اما هرگز یک ساختار اقتصادی خوب بدون وجود یک بستر فرهنگی مناسب عملیاتی نخواهد شد. شاید مهم‌ترین مولفه‌های فرهنگ اقتصادی کره‌ای‌ها را بتوان در فرهنگ تولید و فرهنگ مصرف آنها جستجو کرد.
فرهنگ کار و تولید در این کشور از عوامل پیش برنده اصلی محسوب می شوند. کره‌ای‌ها هم‌مانند ژاپنی‌ها افراد پر تلاشی هستند. انضباط کاری یکی از ویژگی های مهم است.
تفاوت در فرهنگ کارگری در کره جنوبی با کشورهای دیگر کمتر توسعه یافته به‌عنوان مثال؛ با قدم زدن در خطوط تولید خودرو آنها به خوبی خودنمایی می‌کند. انضباط در پوشش، تمرکز بر کار فنی محوله، عدم استفاده از عوامل تمرکززدا در محل کار (مانند تلفن همراه)، توجه کامل و دقیق به دستورات مافوق، تلاش برای ارائه بهترین عملکرد و مواردی از این قبیل، بخشی از فرهنگ کارگری در این کشور است.
در رده مدیریتی نیز نکات جالبی در فرهنگ تولید این کشور دیده می شود. به‌عنوان مثال؛ علی رغم اینکه مدیران کره‌ای مایلند زیردستان از دستورات آنها به طور کامل پیروی و اطاعت کنند، در بسیاری مواقع تصمیم‌گیری‌ها با حضور حداکثری و گاهی به صورت اجماعی انجام می شود. این نوع نگاه مدیریتی باعث استفاده از خلاقیت ها و توان فکری همه همکاران و نیز احساس تعلق کارکنان به مجموعه می شود.
تعصب بالا نسبت به کالای کره ای:
فرهنگ مصرف در این کشور نیز بسیار قابل توجه است. کره‌ای‌ها حساسیت و تعصب بالایی نسبت به کالاهای بومی خود دارند؛ به نحوی که به سادگی حاضر نمی‌شوند کالاهای خارجی مشابه مصرف کنند، حتی گاهی با کیفیت بسیار بالاتر. به‌عنوان مثال؛ به‌رغم اینکه خودروهایی از جمله؛ محصولات تویوتا، مرسدس بنز، بی ام دبلیو و … به نسبت خودروهای کره‌ای از کیفیت بالاتری برخوردارند، امثال این‌گونه خودورهای خارجی به ندرت در خیابان های کره جنوبی به چشم می خورند (با وجود اینکه کره‌ای‌ها به طور متوسط درآمد لازم برای خرید برندهای مشهورتر خودرو را دارند). حتی خودروهای تشریفات که در اغلب کشورهای جهان از نوع مرسدس بنز انتخاب می شوند در این کشور محصولات هیوندایی و کیاموتورز (بومی کره جنوبی) هستند.
در تصاویر تابلوهای تبلیغاتی خیابان‌های کره جنوبی، تقریبا قریب به اتفاق خودروها محصولات هیوندایی و کیاموتورز هستند.
حتی دیده شده است معماری خانه و آپارتمان های کره‌ای به‌گونه‌ای است که پارکینگ آنها فقط مناسب ماشین‌های تولید داخلی است و مثلا خودورهای آمریکایی که بزرگتر از خودروهای کره‌ای هستند در آن جا نمی‌شوند.
در واقع کره‌ای‌ها مفاهیم «تعاملات خارجی» و «اقتصاد جهانی» را به زبان خود در واژگان «صادرات بیشتر» ترجمه کرده اند. کره‌ای‌ها رفاقت‌های خارجی خود را در راستای فروش بیشتر کالا تعریف و تنظیم کرده‌اند.
در تاریخ توسعه اقتصادی کره جنوبی گفته می‌شود به‌عنوان مثال؛ مردم این کشور در ابتدای دوره تولید تلویزیون های رنگی، خود از تلویزیون های سیاه و سفید استفاده می کردند تا بتوانند تلویزیون های رنگی بیشتری صادر کنند و بی شک اینکه هم‌اکنون پرفروش‌ترین تلویزیون در جهان یک برند کره‌ای است بی‌تاثیر از عرق ملی کره‌ای‌ها نیست.
سرویس اقتصادی فردا
حانیه سادات مومنی
۲۱/۴/۹۵
