فقط ۳۰ ثانیه تا موفقیت!؟

توسط احمدرضا هدایتی · بهمن ۶, ۱۳۹۷

این روزها پرتاب ماهواره همچنان یکی از خبرهای نسببتاً داغی است که هنوز جای خود را در فضای مجازی و برخی از نشریات و سایت‌ها حفظ کرده و هر روز مطلب جدیدی در این رابطه منتشر می‌شود.

برخی از افراد جامعه از این رخداد علمی به عنوان یک پیروزی بزرگ و برخی به عنوان شکست مطلق نام می‌برند، اما کدام نگاه بیانگر واقعیت است؟ در پاسخ به این سوال باید نکات ذیل را مورد توجه قرار داد.

بنا بر اظهارات برخی از مسئولین ذیربط، موشک ماهواره‌بر سیمرغ تاکنون رسماً ۳ بار مورد آزمایش قرار گرفته است که دو مورد اول آن بدون محموله و سومین پرتاب آن که اخیراً انجام شد، همراه با ماهواره امید بود، از این سه مورد اولین پرتاب ناموفق، دومین پرتاب کاملاً موفق و در پرتاب آخر نیز (شاید به خاطر وزن ماهواره) نتوانسته است، به‌طور کامل به هدف خود دست یابد.
از آنجا که مسئولین مذکور اعلام کردند که موتور موشک فقط ۳۰ ثانیه زودتر از موعد مقرر از کار باز ایستاد و نتوانست نیروی پیشران لازم برای قرار دادن ماهواره در مدار اصلی (مدار ژئو) را ایجاد نماید، لذا در واقع دانشمندان ما فقط ۳۰ ثانیه تا موفقیت فاصله دارند و به همین دلیل این عملیات، موفقیت آمیز محسوب می‌شود.
در عملیات جدید، چرخه کامل پرتاب شامل؛ ماهواره، ماهواره بر و به‌ویژه ایستگاه کنترل و هدایت زمینی موشک و ماهواره که قبلاً دارای نواقص جدی بود، به شکل کاملاً بومی‌ توسط دانشمندان ایرانی طراحی، تکمیل و ساخته شد و این در حالی است که فقط چند کشور محدود از این توانایی برخورداند و لذا دستیابی به این فن‌آوری نیز، یک موفقیت بزرگ به‌شمار می‌رود.
کارکرد درست این چرخه از اولین مرحله تا آخرین مرحله که به دریافت سیگنال‌های اولیه از ماهواره پس از جدا شدن از موشک منتهی شد نیز، دستاورد دیگری است که بیانگر شعار «ما می‌توانیم» و رویکرد «خواستن توانستن است» بوده و می‌تواند الگویی برای سایر عرصه‌ها باشد.
صنایع دفاعی و عرصه فضایی کشور، در پرتاب‌های قبلی و اولیه نیز شاهد چندین عدم موفقیت بوده که برای کشوری که با اتکاء به توان داخلی پا به این عرصه گذاشته بود، امری کاملاً طبیعی است و با توکل، پشتکار و تحقیق و مطالعه به‌تدریج نواقص برطرف شده است.
عمق پرتاب ماهواره جدید به مراتب بیشتر از ماهواره‌های قبلی بود، زیرا ماهواره‌هایی که در مراحل قبلی پرتاب شدند، هم از نظر کاربرد و هم از نظر مداری که در آن قرار گرفتند، با ماهواره جدید متفاوت بودند و لذا از همان ابتدا، عدم توفیق در دستیابی به هدف نهایی می‌توانست محتمل باشد.
وقفه چند ساله اخیر در پرتاب ماهواره‌ها و در نتیجه پراکنده شدن و اشتغال برخی از دانشمندان این عرصه در سایر بخش‌ها، عامل دیگری است که امکان تمرین و تکمیل دقیق چرخه را از مسئولین ذیربط سلب نمود و شاید اگر چنین نمی‌شد، اکنون موفقیت کامل حاصل می‌شد.
جمهوری اسلامی ایران تقریباً در آغاز راه برای تسخیر فضا قرار دارد و لذا مواجهه با این مشکلات چیز عجیبی نیست، چرا که پیشگامان حضور در فضا از جمله؛ آمریکا و روسیه نیز هرازگاهی در این زمینه با شکست مواجه می‌شوند، یکی از آخرین موارد آن، در جریان پرتاب یک ماهواره نظامی آمریکایی به فضا در اواخر سال گذشته رخ داد، که موشک به دلیل نقص فنی، در دومین مرحله صعود خود منفجر و کل سیستم متلاشی شد.