بیشک خصوصیسازی اصولی میتواند در افزایش بازدهی کار در بسیاری از عرصهها مؤثر واقع شود، اما قطعاً در برخی از امور مانند؛ مواردی که مربوط به خدمات عمومی میشود، نهتنها چنین نتیجهای را در بر نخواهد داشت، بلکه چون هدف اصلی خریدار، منفعت شخصی و کسب درآمد بیشتر است، لذا طبیعتاً ممکن است کندی کار در مسیر پیشرفت کشور و اختلال در خدمترسانی به مردم را به همراه داشته و باعث نارضایتی عمومی گردد.
خدمات مربوط به بخش آموزش و پرورش یا بهداشت و درمان و همچنین خدمات مخابراتی از جمله مواردی هستند که خصوصیساززی آنها میتواند مشکلات متعددی را ایجاد نماید، همچنانکه در موضوع مخابرات این اتفاق به علت عدم ضابطهگذاری مناسب، رخ داده است.
اگرچه مخابرات ایران در چند دهه اخیر با رشد کمی و کیفی فوقالعادهای مواجه بوده، اما یکی از نتایج منفی خصوصیسازی در این بخش، صرف هزینههای هنگفت تبلیغاتی و اعطای جوایز به مشترکین (از سوی مالکان)، برای ترغیب جامعه به مصرف بیشتر و بی حد و حساب است، که در مغایرت آشکار با اصول و ارزشهای اسلامی مثل صرفهجویی قرار دارد.
این در حالی است که اعترافات خواسته و ناخواسته برخی از مسئولین شرکت مخابرات، بیانگر این واقعیت است که خدمترسانی به مردم، در نقاطی که به قول خودشان صرفه اقتصادی ندارد، از دستور کار آنها خارج شده است، در صورتیکه برای یک سازمان دولتی، هدف و اولویت خدمت است و کسب درآمد جایگاه چندانی ندارد.
به این ترتیب با خصوصیسازی در این بخش، هم به مصرفگرایی دامن زده شده است و هم در عملکردی ناعادلانه، برخی ازنقاط کشور از خدمات مخابراتی محروم شدهاند.
نمونه دیگر منفعتطلبی شرکت مخابرات، تصاحب غیرعادلانه شمارههای رُندی بود که تا قبل از خصوصیسازی، برخی از ارقام آن قبلاً به صورت تصادفی و یکسان به افراد مختلف واگذار شده بود و پس از خصوصیسازی شرکت مخابرات همواره مترصد آن بوده تا با کوچکترین بهانه مثل کمترین تأخیر در پرداخت هزینه آبونمان، این شمارهها را از مالکیت صاحبان آن خارج و با قیمت گرانتر به دیگران واگذار نماید.
این رفتار ناصواب بهخصوص در مورد فروشگاهها و مراکز تولیدی و خدماتی که شماره تلفن آنها پس از سالهای متمادی به یک بِرند شناخته شده ارتباطی برای صاحب آن تبدیل شده بود، تاکنون باعث بروز نارضایتیها و طرح شکایات مختلفی شده که البته تقریباً هیچیک از آنها به نتیجه مشخصی نرسیده است.
نتیجه دیگر خصوصیسازی در این بخش این بوده که شرکت مخابرات، شماره تلفن کسانی که به هر علت (مثل؛ ناتوانی مقطعی در پرداخت هزینه آبونمان یا فراموش کردن و بیاطلاعی از زمان سررسید، در پرداخت هزینهها، تأخیر داشته و یا مثلاً بهعلت عدم استفاده چند ماهه از ملک خود مصرف نداشتهاند) در اولین فرصت ممکن ارتباط آنها را بهطور کامل قطع و برای ایجاد ارتباط مجدد، صاحب ملک را ملزم به ثبتنام و پرداخت هزینه انشعاب مجدد نموده و واگذاری خط جدید را نیز، مشروط به وجود زیرساخت لازم در منطقه مینماید.
البته از آنجا که در مورد واگذاری زیرساختهای مادرتخصصی مانند مخابرات، نتیجه کار میتواند در شرایط خاص مثل جنگ یا حوادث طبیعی (در سطح ملی)، از نظر امنیتی بحران آفرین باشد، لذا طبیعتاً ضابطهگذاریها باید دقیقتر انجام شود. همچنین، برای دریافت سود عادلانه توسط خریدار (شرکتهای خصوصی مخابرات) از مردم نیز، باید تدابیر لازم اندیشیده شود، که هزینههای سنگین تبلیغاتی و پردداخت پادشهای کلان به مدیران این بخش، بیانگر واقعیات دیگری است.
احمدرضا هدایتی
کارشناس ارشد مدیریت
۱/۱/۹۷
نشانی الکترونیکی: ARH110@yahoo.com نشانی سایت: rahtooshe.com