بخش کشاورزی در روستاها، بزرگترین بخش تولیدی در کشور محسوب می‌شود، اما به‌رغم تمام تلاش‌های گسترده و اقدامات عظیمی که طی عمر پر برکت انقلاب اسلامی در زمینه ایجاد راه‌های روستایی، انتقال شبکه‌های برق، گاز، تلفن و آب شرب و کشاورزی، بهداشت و درمان، مدرسه‌سازی و سایر امور در جهت عمران و آبادانی روستاها صورت گرفته است، اما این نقاط عمدتاً همچنان در ردیف مناطق محروم کشور قرار دارند.
بنابراین رونق بیش از پیش مناطق روستایی و افزایش میزان تولید در بخش کشاورزی، مستلزم اقدامات گسترده‌تر و اجرای طرح‌های فراگیرتری است که دستیابی به هدف عالی انقلاب اسلامی مبنی بر توزیع عادلانه ثروت (امکانات، خدمات و تسهیلات) را، متناسب با شرایط در روستاها نیز تسهیل و تسریع نماید.
بدیهی است که توجه به این نکته مهم نه‌تنها اشتغالزایی را به همراه دارد و می‌تواند مانع از مهاجرت بی‌رویه از روستاها به شهرها بشود، بلکه متضمن افزایش تولید محصولات کشاورزی و تأمین قطعی، دائمی و درازمدت ضروری‌ترین نیازهای کشور در بخش مواد غذایی و تا حدود زیادی در زمینه پوشاک و مسکن نیز خواهد بود.
ایجاد شبکه تلویزیونی کشاورزی یکی از اقداماتی است که می‌تواند، نقش مؤثری در این زمینه داشته باشد، اما همزمان با راه‌اندازی این شبکه تلویزیونی و همگام با تهیه و اجرای طرح جامع روستاها، باید سایر شرایط و زیرساخت‌های لازم برای ارائه خدمات ضروری به به این مناطق نیز فراهم و ایجاد شود.
در این راستا به‌نظر می‌رسد، ایجاد و استقرار شعبه یا نمایندگی برخی از مراکز دولتی، عمومی و فرهنگی در روستاها، اجتناب ناپذیر بوده و نقش اساسی در تأمین این هدف و توسعه و گسترش روستاها داشته باشد.
این اقدام می‌تواند در قالب طرح «خانه‌هایی برای روستاها» و به شکل مجتمع‌های اداری، خدماتی، فرهنگی و مسکونی، از روستاهای بزرگتر آغاز و در نهایت طی یک برنامه ده‌ساله به روستاهای کوچکتر ختم شود.
مهمترین تأسیسات اداری، خدماتی و فرهنگی که باید در قالب این طرح به شکل یکسان و البته متناسب با گستردگی جغرافیایی و جمعیت در همه روستاهای واجد شرایط احداث و راه‌اندازی شوند، عبارتند از:
- محل اسکان برای متولیان امور فرهنگی و خدماتی روستاها مانند؛ خانه عالم، خانه معلم و خانه طبیب، که البته بهتر است در قالب یک مجتمع مسکونی و حتی‌المقدور در مجاورت محل فعالیت آنها احداث شود.
- انبارهای چندمنظوره برای استفاده به عنوان؛ انبار نگهداری موقت محصولات کشاورزی به هنگام برداشت، ورزشگاه و مرکز فرهنگی و نیز محل برگزاری نمایشگاه و جشنواره‌های روستایی و سایر امور مشابه در ایامی که مورد استفاده دیگری ندارد و مرکز امدادی و اسکان موقت در حوادث غیرمترقبه احتمالی.
- تأسیسات خدماتی و امنیتی مانند؛ دهداری، پایگاه مقاومت بسیج، خانه بهداشت، دفتر پیشخوان دولت، حمام عمومی و غسالخانه.
- تأسیسات فرهنگی مانند؛ مدرسه، مسجد، کتابخانه و در صورت امکان، خانه فرهنگ و هنر و خانه ورزش مجزا.
- کمک به ایجاد و توسعه دفاتر و تأسیسات موردنیاز تعاونی‌های روستایی در زمینه‌های مختلف مثل؛ کشاورزی، صنایع دستی، کارگاه‌های کوچک و بنگاه‌های زودبازده صنعتی، مواد غذایی سنتی، گردشگری روستایی، نگهداری، بازاریابی و توزیع محصولات کشاورزی و سایر موارد مشابه.
- ایجاد سردخانه صنعتی؛ برای نگهداری میوه و سایر محصولات باغی، دامی و کشاورزی در مراکز بخش‌ها و روستاهای واجد شرایط در جهت کوتاه کردن دست واسطه‌ها و توزیع به هنگام محصولات تولیدی روستا توسط تولیدکننده اصلی یعنی کشاورزان.
کلام آخر این‌که؛ همان‌گونه که اشاره شد، با توزیع عادلانه ثروت در نقاط مختلف کشور و توجه بیشتر به روستاها، نه‌تنها روند مهاجرت از روستا به شهرها معکوس خواهد شد، بلکه این اقدام رونق روستاها و شهرهای کوچک و همچنین، کارآفرینی و اشتغالزایی و حفظ امنیت اجتماعی و افزایش رضایت عمومی را در پی خواهد داشت.
البته بدیهی است که برای اجرای این طرح باید تمام جوانب و پیامدهای کوناه‌مدت و بلندمدت کار مورد توجه قرار گرفته و به هنگام تهیه یا اصلاح نقشه جامع روستاها، دقت لازم در مورد مکان‌یابیِ محل احداث این مجموعه‌ها و به‌ویژه در خصوص زمانبندی و نحوه اجرای طرح‌های مورداشاره به عمل آید تا امکان دسترسی و استفاده بهینه از خدمات آنها برای همه اهالی به راحتی میسر باشد.
احمدرضا هدایتی
کارشناس ارشد مدیریت
۱۴/۱۲/۹۷
نشانی الکترونیکی: ARH110@yahoo.com نشانی سایت: rahtooshe.com
