آسفالت و سیمان از پر مصرف ترین محصولاتی به شمار می روند که معمولا در اکثر پروژه های عمرانی مورد استفاده قرار می گیرند، یکی از علل مصرف بالای این دو ماده صنعتی در کشور، حجم بالای ساخت و ساز و اجرای انواع پروژه های عمرانی است، اما علت دیگری نیز به عنوان عامل اصلی افزایش مصرف وجود دارد که متاسفانه تا به حال کمتر مورد توجه قرار گرفته است و این عامل چیزی نیست جز استاندارد کالاهای ارزشمندی که خوشبختانه مواد اولیه مورد نیاز آن به وفور در دل خاک پر برکت این کشور یافت می شود و شاید همین سهولت دسترسی و فراوانی این مواد به خصوص مواد نفتی است که موجبات غفلت مسئولین ذیربط و حتی مردم در استفاده بهینه از این موهبت الهی را به دنبال داشته است.
در حالی که بسیاری از کشورها حتی کشورهای پیشرفته صنعتی مجبورند به علت عدم دسترسی به مواد اولیه برای تولید آسفالت یا حتی سیمان، همچنان از امکانات گرانتر و بعضا نامناسبتری مانند؛ سنگ، آجر و بعضا سیمان برای مفروش نمودن معابر و خیابان های خود بهره ببرند، در کشور ما اسراف و تبذیر در استفاده از این مواد بخصوص آسفالت، انکار ناپذیر بوده و این مسئله تا بحال هزینه های مضاعف و قابل توجهی را به بیت المال تحمیل کرده است و لذا عدم توجه دستگاه های ذیربط به استفاده بهینه و استاندارد سازی کامل این محصولات را باید نوعی کفران نعمت ناشی از سوء مدیریت تلقی کرد.
البته ممکن است برخی از مسئولین یا دستگاه های مورد اشاره، با این موضوع موافق نباشند، اما شواهد و تجارب نشان می دهد که تلفات فراوانی در مصرف این دو نعمت الهی صورت می گیرد، به عنوان مثال؛ فرورفتگی و استهلاک زود هنگام پوشش معابر و بازسازی و ترمیم تقریبا هر ساله آسفالت بسیاری از خیابان های تهران و سایر شهرها یا تخریب زود هنگام جداول سیمانی کنار معابر، حاکی از آن است که یا زیرسازی خیابان ها به درستی انجام نشده (که البته در بسیاری از موارد همینگونه است) یا آسفالت و سیمان مورد استفاده از استاندارد مناسب (شن و ماسه مناسب و بدون خاک، سیمان واجد شرایط از نظر نوع یا تیپ و اندازه، کیفیت قیر مورد استفاده، پخت کافی و …) برخوردار نبوده و یا هر دو مورد مصداق داشته است.
اگرچه عوامل دیگری مانند؛ اعمال سلیقه های غیر تخصصی، ناکارآمدی و ناواردی برخی پیمانکاران، عدم رعایت وجدان کاری، ضعف و فقدان نظارت یا حتی شرایط جوی نیز در بروز این نابسامانی ها نقش دارند، اما در هر حال تردیدی وجود ندارد که نظارت اصولی بر اجرای پروژه ها در جهت رعایت استاندردهای فنی و تخصصی در اجرا و یا استفاده از مواد و مصالح استاندارد در فعالیت های مختلف بویژه فعالیت های عمرانی، می تواند نقش اساسی در استفاده بهینه از این امکانات و کاهش هزینه ها در بر داشته باشد.
بدیهی است که دستیابی به شرایط مورد نظر برای استاندارد سازی مصالح، مواد و سایر تجهیزات و امکانات مورد استفاده در فعالیت های عمرانی، مستلزم فراهم نمودن سازو کار مناسب از جمله؛ اصلاح و تنظیم قوانین و مفررات، تعیین و اجرای شاخصه ها و استانداردهای بومی یا بین المللی، ایجاد و گسترش آزمایشگاه های فنی و تخصصی کنترل کیفیت به خصوص در مورد آزمایش کیفیت مصالح ساختمانی و همچنین زیر بنا یا بستر زیرین آسفالت (BASE و SUB BASE)، آزمایش کیفیت سیمان و دیگر مصالح مشابه می باشد.
همچنین اخذ ضماتنتنامه های معتبر (در صورت لزوم محضری) از تولید کنندگان محصولات مورد استفاده یا اجرا کنندگان پروژه ها (پیمانکاران)، برای تضمین کیفیت و رفع اشکالات کار در دراز مدت (متناسب با استانداردهای موجود)، راهکار دیگری است که باید قانونمند سازی و عملیاتی شود.
همانگونه که در مقاله «جایگاه استاندارد در اقتصاد مقاومتی» نیز اشاره شد، نباید فراموش کرد که این مشکل (عدم رعایت استانداردها)، در مورد موضوعات دیگری مانند؛ موزائیک، کفپوش، تجهیزات مبلمان شهری و سایر تجهیزات، امکانات و مصالح مورد استفاده در ساخت و سازهای شهری و برون شهری و حتی سایر عرصه ها نیز به چشم می خورد، بنابراین ضابطه گذاری و تعیین استانداردها نباید فقط به این دو ماده خلاصه شود، بلکه دستگاه های ذیربط از جمله شهرداری و وزارت مسکن و شهرسازی باید با همکاری و مشارکت مراکز صنعتی، دانشگاهی و دیگر مراکز مرتبط، نسبت به تشکیل تیم های تخصصی و فراهم نمودن شرایط لازم برای تحقق این هدف، اقدام نمایند.
این مطلب همزمان با برگزاری نمایشگاه تخصصی قیر در نمایشگاه بین المللی تهران بر روی سایت قرار گرفت، لذا ضمن اشاره به افزایش غیر منطقی و نامتعادل قیمت قیر که مواد اولیه آن کاملا داخلی و تمام فرآیند تولید آن در کشور انجام می شود، امید است، دستگاه های ذیربط و همچنین پیمانکاران و تولید کنندگان محترم، بیش از پیش، روش ها و ابزارهای جدید و استاندارد ارائه شده در نمایشگاه را مورد توجه قرار دهند.
احمدرضا هدایتی
۱۵/۹/۹۱
آقای هدایتی سلام؛
حرف شما کاملاً درسته.
من خودم تو یه شرکت کار می کنم که اصلا استانداردها رو رعایت نمی کنند.
چند بار هم اعتراض کردم اما نزدیک بود اخراجم کنند
ناشناس محترم سلام؛
اتفاقاً همین ترس است که باعث گسترش تخلفات می شود.
اگر همه شجاعانه در برابر تخلفات افراد فرصت طلب می ایستاند، این موارد پیش نمی آمد.
ممنون از اعلام نظر شما
موفق باشید