اگرچه تلاش مسئولین محترم در زمینه ایجاد و گسترش شبکه فاضلاب شهری و نیز توسعه و گسترش فضای سبز در شهر زیبای تهران ستودنی و قابل تقدیر است، اما از آنجا که از یکسو با گسترش فضای سبز، میزان برداشت از منابع آبهای زیرزمینی دشت تهران به شدت افزایش یافته و متقابلاً با ایجاد شبکه فاضلاب شهری از نفوذ حجم عظیم فاضلاب و آبهای سطحی به منابع مذکور جلوگیری شده است، لذا علی‌رغم تمام آثار مثبت این دو اقدام ارزشمند، پیامدهای جانبی این طرح‌ها سبب شده تا همزمان، نگرانی‌ها در مورد احتمال فرونشست دشت تهران نیز تشدید گردد.
به همین دلیل این روزها کارشناسان و صاحب‌نظران عرصه زمین‌شناسی، ضرورت توجه به خطر نشست دشت تهران را بیش از پیش مورد تأکید قرار می‌دهند و معتقدند قرار گرفتن بیشتر نقاط تهران بر روی گسل‌های فعال موجود، امکان بروز این خطر را مضاعف ساخته است، به همین دلیل شایسته است، مسئولین محترم شورای شهر و شهرداری تهران از هم‌اکنون و قبل از بروز فاجعه، تدابیر لازم برای جلوگیری از بروز و گسترش این خطر را اندیشیده و با انجام اقدامات مطالعاتی و عملی لازم، میزان تهدید و آسیب‌ها و خسارت‌های احتمالی آن را در حد ممکن کاهش دهند.
تدابیر مذکور می‌تواند؛ طرح‌های کمکی و جایگزین مختلفی مانند؛ استفاده از گیاهانی که به مصرف آب کمتری نیاز دارند، احداث تسویه‌خانه‌های کوچک و ساده در نقاط مختلف تهران برای تأمین آب مورد نیاز فضای سبز از فاضلاب شهری، جمع‌آوری آب باران در مخازن زیرزمینی در فصل بارندگی و حتی مفروش نمودن محیط با گیاهان مصنوعی و سایر مصالح ساختمانی جذاب را شامل شود.
این موضوع علاوه بر یادآوری یک خطر جدی، یک‌بار دیگر ضرورت توجه به اصول برنامه‌ریزی استراتژیک پیامدنگر در تهیه طرح‌ها و برنامه‌ها در سطوح مختلف ملی و محلی را گوشزد نموده و مؤید این نکته است که قبل از اجرای هر طرح (حتی طرح‌ها و برنامه‌های کاملاً منطقی و به ظاهر خوب)، باید عوارض، عواقب و پیامدهای دراز مدت و کوتاه مدت کار اعم از مثبت یا منفی در قالب سناریوهای مختلف به دقت مورد بررسی قرار گیرد.
این مفهوم بدان معنا است که، با اتکاء به تجارب بعضاً اجتناب‌ناپذیر قبلی، در حال حاضر دیگر اقداماتی مانند؛ ساخت نیروگاهی که تداوم حیات و ادامه کار آن به وجود حجم عظیم آب بستگی دارد، در یک منطقه خشک و کم‌آب یا ساختن سد در یک زمین شوره‌زار و یا ساختن یک کارخانه در مکانی که به مواد اولیه دسترسی ندارد، نمی‌تواند منطقی و قابل قبول باشد.
احمدرضا هدایتی
کارشناس ارشد مدیریت
۲۸/۶/۹۴
