خوشبختانه سالهاست که تنبیه بدنی از نظام آموزشی کشور حذف شده و موارد نادری که گاهی رخ میدهد، بیشتر ناشی از عدم آگاهی یا خشم لحظهای برخی از مربیان و یا رفتار نامناسب و شیطنت بیش از حد بعضی از دانشآموزان است.
با اینحال بهنظر میرسد، متأسفانه نظام آموزشی و جامعه کنونی ما (خانوادهها)، در این زمینه چنان دچار افراط و تفریط شدهاند که در پارهای از موارد، بعضی از دانشآموزان نهتنها در رابطه با نحوه درس خواندن، بلکه در رابطه با رفتار با اولیاء و مربیان نیز، خود را تابع هیچ ضابطهای نمیدانند و حتی گاهی خودسرانه در اموری مانند؛ تعطیل کردن کلاسهای درس نیز دخالت میکنند.
در اینگونه موارد، اغلب مدارس به اقدامات بازدارندهای مانند؛ ممانعت از ورود دانشآموزان به کلاس درس، فراخواندن اولیاء دانشآموزان، اخذ تعهد و یا کم کردن نمره انضباط یا سایر دروس آنها و در شرایط خاص، اخراج دانشآموزان متخلف از مدرسه مبادرت مینمایند.
استفاده مستمر از این روشها، معمولاً نهتنها تأثیر چندانی در اصلاح رفتار افراد نامنضبط و متخلف ندارد، بلکه بهتدریج و با تکرار آنها، اولاً؛ به شکل کامل، اثربخشی خود را از دست داده و سبب تشدید ناهنجاریهای رفتاری و درسی دانشآموزان میشوند و ثانیاً؛ با تغییر سیستم گزینش دانشگاهها (پس ار حذف کنکور) که اخیراً مبتنی بر معدل درسی افراد طراحی شده است، (در مواردی مانند، کاهش نمره انضباط)، آینده آنها را به خاطر رفتارهای بعضاً طبیعی ناشی از دوران بلوغ، در معرض خطر قرار میدهد.
بنابراین؛ پیشنهاد میشود، بهجای استفاده ازروشهای فوق برای تنبیه دانشآموزان کمتلاش در خواندن درس، یا افراد متخلف و بیانضباط در محیط مدرسه، از این پس در نظام آموزشی کشور از روشهای کارآمدتر و سازندهتری مانند آنچه در ذیل مورد اشاره قرار گرفته است، استفاده شود.
دانشآموزان برای اثبات اصلاح رفتار و یا جبران ضعف درسی خود موظف شوند، اهداف درازمدت و همچنین برنلمه روزانه یا هفتگی و حتی سالانه تنظیم و با هماهنگی والدین، به صورت منظم (روزانه یا هفتگی) اجرای آن را به تأیید و امضای اولیاء خود برسانند. البته مدرسه میتواند، برای ترویج و نهادینهسازی فرهنگ هدفگذاری و برنامهریزی، هرسال در قالب یک مسابقه ویژه، برنامههای منتخب ارائه شده از سوی دانشآموزان را بهعنوان برنامه برتر معرفی و صاحبان آنها را مورد تشویق قرار دهد.
دانشآموزانی که درس آنها ضعیف است، به مطالعه و ارائه شفاهی یا کتبی درس (کنفراس) در کلاس درس یا ارائه تحقیقات کلاسی (متناسب با سطح آموزشی) در موضوعات مختلف درسی یا اجتماعی مانند؛ حفاظت از محیطزیست، فرهنگ آپارنماننشینی، تأثیر اسراف و تبذیر در زندگی فردی و اجتماعی، تأثیر گرانفروشی بر وضعیت اقتصادی کشور یا زندگی و معیشت خانوادهها و امثال آنها، ملزم شوند.
با هماهنگی سایر دستگاههای ذیربط، دانشآموزان خاطی در رفتار و گفتار، به انجام برخی از فعالیتهای خیرخواهانه و عامالمنفعه مانند؛ آماده سازی مقدمات مراسم خاص یا حتی نظافت محیط مدرسه یا کمک به افراد مسن و مستمند در بیرون مدرسه مجبور شوند تا ضمن تنبیه لازم، با اصول زندگی اجتماعی نیز آشنا شوند.
ترتیبی اتخاذ شود تا بعد از پایان ساعت درسی، با هماهنگی خانوادهها و استفاده از ظرفیت علمی دانشآموزان ممتاز و معلمین مدرسه، در کلاسهای فوق برنامه شرکت نمایند.
در نهایت و پس از بهبود اولیه شرایط، با همکاری پنهان یا آشکار اولیاء دانشآموزان (اولیاء شخصاً هزینه تشویق فرزندشان را تأمین نمایند) و یا با همکاری افراد خیر، بلافاصله از روشهای برانگیزاننده مانند؛ اهدای جایزه، واگذاری مسئولیتهای جانبی در محیط مدرسه یا افزایش نمره انضباط و امثال آن استفاده شود.
احمدرضا هدایتی
کارشناس ارشد مدیریت
۱/۱۲/۹۷
نشانی الکترونیکی: ARH110@yahoo.com نشانی سایت: rahtooshe.com