اگر به نمودار شاخص نسبت ازدواج به طلاق کشور در ۴۰ سال گذشته دقت کنیم، در خواهیم یافت که میزان ازداواج نسبت به طلاق از سال ۷۲ سیر نزولی مستمر داشته و همواره در حال کاهش و سقوط بوده است؟
قطعأ بخشی از علت را باید در نگرانی افراد جامعه به خاطرالتهاب بازار سکه و ارز در اواخر سال ۷۲ و افزایش نرخ تورم و سخت شدن امکان تامین نیازهایی نظیر؛ شغل، مسکن و معیشت فرزندانشان جستجو کرد.
اما سوال این است که اگر مسائل فوق (تورم، گرانی، اشتغال و مسکن) علت اصلی بروز این مشکل هستند، چرا سیر نزولی دقیقأ پس از سال ۷۲ شروع شده و سالهای بعد هم ادامه یافته است، در حالی که قبلاً مردم در دولت‌های سوم و چهارم که همزمان با دوران جنگ تحمیلی بود، نرخ تورم نزدیک ۳۰ درصدی را تجربه کرده بودند؟
با توجه به این‌که طرح تنظیم خانواده برای کنترل جمعیت رسماً از سال ۶۸ آغاز شد، اکنون این سوال نیز مطرح است که مگر در سال ۷۲ چه اتفاقی رخ داده و جامعه با چه پدیده ای مواجه شده که چنین نتیجه ای را در بر داشته است؟
سوال دیگر این که چرا پس از سال ۸۸ که سیاست کاهش جمعیت به افزایش جمعیت تغییر کرد، همچنان روند کاهشی آمار ازدواج و آمار جمعیت ادامه یافت و تغییری در این زمینه ایجاد نشد؟
همانگونه که اشاره شد، تمرکز بر روی نمودار مورداشاره بیانگر این واقعیت است که روند کاهشی ازدواج و همچنین فرزندآوری از اواخر سال ۷۲ آغاز و با شیب تند تا کنون ادامه یافته است.
شاید برای برخی از افراد جامعه غیرقابل باور باشد و توهم توطئه تلقی شود، اما به نظر می‌رسد کاهش تدریجی آمار ازدواج و زاد و ولد در کشور، دقیقاً همزمان با آزاد شدن استفاده از ویدئو و نیز ورود شبکه‌های تلویزیونی ماهواره‌ای و پس از آن فضای مجازی به خانه‌های مردم کلید خورده است.
در واقع به نظر می‌رسد، الگوهای رفتاری و حتی اخلاقی بسیاری از افراد جامعه پس از ورود ابزارهای مذکور به خانه‌های ایرانی، دستخوش تحولات ناخواسته‌ای شد که افزایش سن ازدواج یکی از آنهاست.
برآوردهای آماری در آن سالها بیانگر این واقعیت است که در سال ۷۲ به رغم ممنوعیت نصب آنتنهای ماهواره‌ای، بیش از ۷۱ درصد مردم تهران و نسبت کمتری در شهرستانهای مختلف مبادرت به نصب آنتنهای ماهواره‌ای در منازل خود نموده بودند.
همچنین ویدئو که قبلاً به خانه ها راه پیدا کرده بود، حالا همراه با فیلمهای بعضاً غیرمجاز و بعضاً غیراخلاقی، رسماً در کنار تلویزیون بسیاری از منازل جا خوش کرده بود.
مرور اخبار آن دوران از شیوع فجایعی می‌گوید که تا قبل از آن در جامعه ایرانی سابقه چندانی نداشت، تا حدی که گاهی تماشای فیلمهای ماهواره‌ای و ویدئویی به رابطه جنسی بین خواهر و برادر منجر می‌شد.
در واقع با توطئه دشمنان پس از ورود این میهمانان ناخوانده به خانه‌های مردم، به تدریج سبک زندگی مردم در ابعاد مختلف دستخوش تغییر شد و آمار طلاق و سن ازدواج افزایش و متقابلاً آمار ازدواج و فرزندآوری کاهش یافت.
البته ناهنجاری‌های ناشی از ورود این میهمانان ناخوانده فقط به موضوع جمعیت محدود نمی‌شود و متأسفانه سایر رفتارهای اجتماعی افراد جامعه، از گسترش روابط نامشروع بین زن و مرد و تا حتی تغذیه و پوشش و آرایش موی سر و چهره دختران و پسران ایرانی را نیز تحت تأثیر قرار داد و حتی به تدریج به اُفت تحصیلی دانش‌آموزان و دانشجویان نیز منجر شد.
بی‌شک این پدیده سایر ابعاد زندگی اجتماعی را نیز تحت تأثیر قرار داده و لذا با اطمینان می‌توان مدعی شد که گسترش فرهنگ اشرافیگری و حتی مفاسد اداری نظیر رانتخواری، اختلاس و امثال آن نیر متأثر از ورود بی‌ضابطه این ابزار به خانه مردم است.
البته قصد نداریم منکر ضرورت استفاده درست از فضای مجازی شویم و یا بگوییم که شرایط بد اقتصادی نقشی در بروز این معضلات و ناهنجاری‌ها نداشته و ندارد، چرا که در سالهای اخیر شاهد این هستیم که وضعیت نامطلوب اقتصادی کشور و معیشت مردم، این مشکل را تشدید نموده است.
اما غرض اصلی این است که؛ موضوع جمعیت و همچنین مدیریت فضای مجازی و در واقع مسائل مربوط به عرصه فرهنگی هم‌اکنون از جمله مسائل بسیار مهمی است که اگر به طور جدی به آن پرداخته نشود، می تواند به سقوط فرهنگی و اجتماعی و بحرانی پیچیده و غیرقابل کنترل تبدیل شود.
توضیح: علاقه‌مندان می‌توانند در صورت تمایل جهت کسب اطلاعات بیشنر در این زمینه، عبارت «میهمانان ناخوانده» و همچنین واژه های «جمعیت» و «فضای مجازی» را در همین سایت (سایت ره توشه – rahtooshe.cim) جستجو و مطالب ارائه شده را ملاحظه و مطالعه نمایند.
احمدرضا هدایتی
کارشناس ارشد مدیریت
۶/۲/۱۴۰۰
نشانی الکترونیکی: ARH110@yahoo.com نشانی سایت: rahtooshe.com
