بیشک خدمات بسیج از ابتدای انقلاب اسلامی تاکنون ستودنی است، اما قطعاً این خدمات میتواند هم به لحاظ کمی و هم از نظر کیفی ارتقاء پیدا کند، مشروط بر آنکه آموزشها بسیج برای مردم و اعضای آن نیز از نظر کمی و کیفی و بهویژه معنوی رشد یافته و فزونی یابد.
در واقع اینک بسیج از نظر تنوع و تعدد مأموریتهای محوله در شرایطی قرار دارد که برای استفاده بهینه از این ظرفیت عظیم و افزایش بیشازپیش اثربخشی اقدامات این نهاد مردمی، چارهای ندارد جز آنکه اصلاح و بهروزرسانی خدمات آموزشی خود را متناسب با نبازهای فعلی و حتی آتی کشور در اولویت قرار دهد.
البته بدیهی است که طبق روال گذشته، مسائل تربیتی در نظام آموزشی بسیج از اهمیت و اولویت بالاتری برخوردار است و همانطور که رهبر معظم امقلاب اسلامی بارها متذکر شدهاند، جنبه معنوی کار در بسیج باید همواره بر سایر امور آن رجحان و برتری داشته باشد.
بنابراین در این راستا پیشنهاد میگردد، موضوعات ذیل در دستور کار قرار گیرد:
- بازنگری و بهینهسازی نظام آموزشی بسیج با تأکید ویژه بر بخش تربیتی آن.
- شناسایی، دستهبندی و اولویتگذاری نیازهای جدید آموزشی (حال و آینده) برای اعضای بسیج و آموزش عمومی مردم.
- ایجاد سایت اینترنتی و کانالهای آموزشی در فضای مجازی برای اعضای ردههای مقاومت بسیج و آحاد افراد جامعه در موضوعات مختلف.
- تهیه و تولید کتاب، جزوه و مجلات عقیدتی و سیاسی در جهت کمک به بصیرتافزایی عمومی و به خصوص ارتقاء سطح بصیرتی اعضا.
- تهیه کتب و جزوات آموزشی در موضوعات مختلف از جمله؛ آموزش مدیریت و برنامهریزی جهادی، جامعهشناسی عمومی، نحوه انجام کار تیمی، آموزش امداد و نجات در حوادث مختلف و آواربرداری علمی و اصولی در زلزله، زنده یابی در سیل و زلزله، اطفای حریق (در جنگل، مزارع، شهرها و ….)، امدادرسانی عادلانه و اصولی در حوادث، طریقه اصولی ضدعفونی کردن معابر، نحوه همپوشانی فعالیتها در مناطق شهری و در عین حال جلوگیری از تداخل کاری و موازی کاری، نحوه کمک به کشاورزان ناتوان یا حفظ مراتع (عملیات کاشت و داشت و برداشت)، روشهای حفاظت از محیط زیست، روشهای حفاظت از میراث فرهنگی، روشهای محرومیتزدایی به خصوص در مورد اصول ضروری ساخت ابنیه و سایر موارد مشابه با همکاری دستگاههای ذیربط.
- تقویت و توسعه مراکز آموزشی بسیج و اجرای آموزشهای مورداشاره برای ارائه انواع آموزشهای موردنیاز به ردههای مقاومت و اعضای آنها و آموزش عمومی مردم با همکاری دستگاههای ذیربط.
- جلوگیری از ارائه آموزشهای پراکنده و غیرمنسجم به منظور حفظ انگیزه متربیان در اجرای آموزشهای منسجم و هدفمندی که به شکل منظم و مرحله به مرحله ارائه میگردد.
- ایجاد سازمان تدوین و تألیف متون آموزشی بسیج در جهت ایجاد همافزایی و ارتقاء کمی و کیفی منابع آموزشی این نهاد مردمی.
لازم به یادآوری است که گاهی در جریان اجرای مأموریتهای بسیج، مسئولین ردهها شاهد بروز اشتباهاتی از سوی اعضا بودهاند که عمدتاً ناشی از ضعف در آموزشهای لازم و فقدان برنامهریزی دقیق است و در نتیجه هدر رفتن منابع یا حتی تشدید مشکل را به همراه داشته است.
به عنوان مثال؛ در جریان مبارزه با کرونا گاهی با افرادی مواجه میشدیم که مشخص بود به طور کامل با اصول و فرآیند ضدعفونی کردن اماکن، معابر و تجهیزات آشنا نبودند ولذا با اینکه هدف خدمت به جامعه بود، اما این امکان وجود داشت که کارشان خساراتی را هم در پی داشته باشد.
قطعاً این مشکل میتواند در فعالیتهایی مثل؛ انجام عملیات امدادرسانی و یا بهکارگیری تجهیزات در حوادث، آسیبهای جدیتری را در پی داشته باشد
چرا که ممکن است ناتوانی افراد در برنامهریزی درست سبب شود تا خدمات به شکل غلط یا ناقص ارائه شود و یا در یک منطقه و برای برخی از خانوادهها امدادرسانی بیش از حد انجام شود و یا حتی امکانات و خدمات به افرادی اعطا شود که اصلاً در معرض خطر حوادث یا آسیبهای اجتماعی و اقتصادی نبودهاند و متقابلاً در برخی نقاط محرومین و آسیبدیدگان از خدمات امدادی محروم شوند.
این موضوع در مورد مأموریتهایی مانند؛ اطفای حریق مزارع و جنگلها نیز به چشم میخورد، بهطوری که به نظر میرسد، در پارهای از موارد حتی بالگردها نمیدانند که آب را چگونه و در کدام نقطه فرو بریزند تا آتش خاموش و حلقه اتصال آتش با بخشهای آسیب ندیده قطع شود و این در حالی است که ارائه آموزشهای تخصصی میتواند مشکل را تا حد زیادی برطرف نماید.
برای مثال؛ از گذشته برای جلوگیری از پیشروی آتش در مزارع، با استفاده از تراکتور کمی جلوتر از مسیر حرکت آتش را شخم می زدند یا برای خاموش کردن آتش گندمزارها، دونفر یک مقداری پارچه خیس را با طنابی که دو سر آن را به کمر خود بسته بودند، کمی جلوتر از شعله آتش روی گندمهای سالم مسیر آتش میکشیدند تا هم گندمها مرطوب شوند و روی زمین بخوابند و نسوزند و یا حداقل دیرتر طعمه حریق شوند تا آتشسوزی متوقف یا کُند شود، اما به نظر میرسد که گاهی همین مقدار آموزش نیز مورد غفلت واقع میشود.
ضعف آموزشی و کمتوجهی به اصول فنی در برخی از ساخت و سازها در جریان اجرای پروژههای محرومیتزدایی (گاهی انجام کار بدون زیرسازی اصولی و بدون رعایت برخی از اصول مهندسی و بعضاً حتی کار غیرحرفهای در موضوعاتی مثل نقاشی مدارس و ….) نیز مشکل دیگری است که در پارهای از موارد باعث هدررفتن منابع میشود.
عدم آشنایی با ابزار اولیه و یا تخصصی هر یک از این ماموریتها نیز از جمله موضوعاتی است که نیازمند ارائه آموزشهای تخصصی است، تا ردهها بدانند در هر مأموریت، حداقل تجهیزاتی را که باید برای استفاده شخصی یا انجام مأموریت همراه داشته باشند، شامل چه مواردی میشود.
اگرچه این موارد (ضعف آگاهیهای فنی و تخصصی و یا اطلاعات آموزشی افراد) به ندرت رخ میدهد، اما همین مقدار هم معمولاً سوءاستفاده و طعنه افراد فرصتطلب را به همراه دارد، بنابراین توسعه و تقویت آموزشها در بسیج یک ضرورت اجتنابناپذیر است.
- البته مواردی مانند؛ ایجاد نمایشگاه دائمی کتب و جزوات آموزشی، تولید وسایل کمک آموزشی (از جمله؛ ماکت، فیلم، کلیپ، شبیهساز آموزشی) چاپ کتاب شعر و سرودهای حماسی و هدفمند (همانند ابتدای تشکیل بسیج) برای استفاده در آموزشهای عملی، چاپ کتاب احادیث و روایات کاربردی و الزام مربیان به استفاده به آن برای شروع و پایان کلاسهای آموزشی، برگزاری یادواره شهدای آموزش و چاپ کتاب خاطرات شهدا، تهیه و چاپ کتاب تجارب و ابتکارات و خلاقیتهای آموزشی، مستندسازی کتبی و تصویری فرآیند پیشرفت آموزش در بسیج، تهیه فرهنگنامه واژههای آموزش، برگزاری جلسات کسب تجربه با مسئولین اسبق آموزش در سطح کشوری و استانی و محلی و حتی نصب عکس آنها در دفاتر آموزش ردهها، برگزاری جلسه و تعامل با سایر دستگاههای مرتبط با آموزش، (نظیر؛ آموزش و پرورش، هلال احمر، آتشنشانی و سایر مراکز ذیربط در مأموریتهای حال و آینده)، طراحی نظام تحقیقاتی و مطالعاتی در زمینه آموزش در جهت ارتقاء کیفیت آموزشها و نیز ارتقاء و به روزرسانی دانش مربیان، بازنگری در نظام تربیت مربی، استفاده از نظرات متخصصین علوم اجتماعی به ویژه کارشناسان علوم دینی، جامعهشناسی و روانشناسی و سایر موارد مشابه هم لازم است مورد توجه قرار گیرد.
توضیح ضروری: البته باید برای تأمین تجهیزات هم تدبیر اندیشه شود تا دیگر شاهد اعزام نیروها به مأموریتهای مختلف با کمترین تجهیزات نباشیم.
احمدرضا هدایتی
کارشناس ارشد مدیریت
۷/۱۰/۹۹
نشانی الکترونیکی: ARH110@yahoo.com نشانی سایت: rahtooshe.com
درود و سپاس
جناب آقای دکتر ذبیحی بزرگوار سلام؛
ممنون از لطف شما.
موفق باشید