در جریان تبیین و تشریح طرح بزرگ اقتصاد مقاومتی توسط رهبر معظم انقلاب اسلامی (دامت برکاته)، ایشان با توجه به فشارهای اقتصادی دشمن و تحمیل تحریم‌های ناجوانمردانه از سوی غرب، در بیان وضعیت اقتصادی و شرایط تجارت بین‌المللی کشور، در پاره‌ای از موارد از واژه «جنگ اقتصادی» استفاده کرده‌اند، از همین‌رو در مباحث قبلی با اتکاء به بیانات معظم‌له، علاوه بر بررسی محیطی و بیان اهداف استکبار جهانی، ابزار، روش‌ها و توانمندی‌های دشمن در این نبرد نیز مورد بررسی و ارزیابی اجمالی قرار گرفت، اما طبیعی که اجرای این طرح عظیم، الزامات خاص خود را می‌طلبد و بایدها و نبایدهایی را در پی دارد، لذا در ادامه به تشریح این موارد از نظر رهبری پرداخته خواهد شد.
الزامات انجام کار:
همانگونه که اشاره شد، برای کسب موفقیت در طرح اقتصاد مقاومتی باید همه جوانب کار با دقت کامل مورد توجه قرار گیرد و این مورد نیز موضوعی است که از نظر امام خامنه‌ای دور نمانده است، رجوع به بیانات رهبری بیاگر این نکته است که ایشان در بسیاری از موارد الزامات و پیش‌نیازهای ورود به بحث از جمله؛ ضرورت فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی، زمان‌بندی و برنامه‌ریزی، ضابطه‌گذاری و قانونگذاری، اقدام و عمل جهادی، همیاری و همکاری متقابل مردم و مسئولین، استفاده بهینه و حداکثری از منابع و نیروهای درونزا و رصد و پایش و سایر الزامات کار را به صراحت در سخنران‌هایشان بیان نموده‌اند.
در واقع با اینکه ایشان در مجموعه بیاناتشان تصویر مطلوب اقتصاد مقاومتی را به روشنی ترسیم و مفهوم کاملی از این واژه را برای مجریان ارائه نموده‌اند، با این‌حال گاهی مجبور شده‌اند با ورود به مباحث اجرایی، جزئیات اجرای طرح را نیز تعیین و تبیین نموده و نیازمندی‌های خرد و کلانی را که باید توسط متولیان امر مشخص و فرموله شود، شامل مواردی مانند آنچه در ادامه به آن پرداخته خواهد شد را نیز یادآوری نمایند.
- بخش سوم، الزامات و انتظارات است. خب، حالا این طرح بزرگ[طرح اقتصاد مقاومتی]، این نقشه‌یِ‌راه همه‌جانبه و وسیع، مطرح شد؛ صِرف مطرح کردن سیاستها که مشکلی را حل نمی‌کند؛ این آغاز راه است. کارهایی باید انجام بگیرد: در درجه‌ی اول، عزم جدی مسئولان و مدیران اصلی و فعالان مردمی است؛ باید تصمیم بگیرند مسئولین کشور – در درجه‌ی اول، قوهی مجریه، مسئولان دولت؛ و نیز قوه‌ی‌مقننه؛ و قوهی قضائیه؛ و بخشهای گوناگونی که ارتباطی با مسائل اقتصادی دارند و حتماً بایستی در این مسئله، عزم جدی و راسخ داشته باشد. بدون تصمیم جدی و راسخ، کار پیش نخواهد رفت.(بیانات در جلسه تبیین سیاستهای اقتصاد مقاومتی ۱۳۹۲/۱۲/۲۰)
- مسئله دوم [از الزامات و انتظارات سیاستهای اقتصاد مقاومتی]، ورود در میدان عمل [است] عمل در اینجا یک عمل صالح است؛ هرکسی که در این زمینه اقدام و عمل بکند، قطعاً مصداق «وَ عَمِلوا الصالِحات» خواهد بود. این طرح کلی، این نقشه‌ی‌راه بزرگ، باید تبدیل بشود به برنامه، برنامه‌های گوناگون؛ اگر این شد، آن‌وقت حماسه‌ی اقتصادی به معنای واقعی کلمه به‌وجود خواهد آمد. ما امسال را گفتیم سال حماسه‌ی سیاسی و حماسه‌ی اقتصادی، بحمدالله حماسه‌ی سیاسی به‌وجود آمد؛ حماسه‌ی اقتصادی متأسفانه تأخیر افتاد؛ لکن حالا در پایان سال، این سرآغازی برای حماسه‌ی اقتصادی خواهد بود که قطعاً باید انشاءالله در سال ۹۳ با جدیت کامل از سوی مسئولین دنبال بشود و در عمل باید شروع بشود. (بیانات در جلسه تبیین سیاستهای اقتصاد مقاومتی ۱۳۹۲/۱۲/۲۰
- مسئلهی سوم [از الزامات و انتظارات سیاستهای اقتصاد مقاومتی]، تبدیل به برنامه و سیاستهای اجرایی است که دستور این کار از سوی رؤسای سه قوه داده شده؛ هم رئیس جمهور محترم، هم رئیس محترم قوهی مقننه، هم رئیس محترم قوهی قضائیه دستور داده‌اند به زیرمجموعه‌ی خودشان که برنامه‌های اجرایی را در هر بخشی تهیه کنند؛ منتها من می‌خواهم تأکید کنم بر روی زمان‌بندی؛ باید زمان‌بندی کنید. من بخشنامه‌هایی که آقای معاون اول برای دستگاه‌ها فرستاده بودند، دیدم؛ باید زمان‌بندی بشود، مشخص بشود که چقدر کار پیش رفت و تا کِی انتظار تحقق این برنامه‌سازی و بعد اجرا را باید داشت؛ باید شتاب بگیرد؛ سهم هر قوه‌ای معین بشود. در قوای مختلف – بخصوص قوهی مجریه – سهم هر دستگاهی مشخص بشود؛ شاخصها – بخصوص شاخص‌های زمانی – معین بشود که بتوان نظارت کرد و بتوان پیشرفت کار را و صحت مسیر را فهمید. (بیانات در جلسه تبیین سیاستهای اقتصاد مقاومتی۱۳۹۲/۱۲/۲۰
- مسئلهی چهارم [از الزامات و انتظارات سیاستهای اقتصاد مقاومتی]، هماهنگی میان بخشهای گوناگون است که البته سازوکار این هماهنگی را باید رؤسای قوا معین کنند. هماهنگی کمک خواهد کرد، هماهنگی بین مجلس و دولت، بین مجلس و دولت و قوهی قضائیه. در بخشهایی بدون هماهنگی نمی‌شود حرکت کرد؛ در بخشهایی هم هماهنگی دارای تأثیر است ولو نه به آن اندازه؛ به هر حال هماهنگی لازم است. سازوکار هماهنگی را باید رؤسای سه قوه انشاءالله تهیه کنند. (بیانات در جلسه تبیین سیاستهای اقتصاد مقاومتی۱۳۹۲/۱۲/۲۰
- مسئلهی پنجم [از الزامات و انتظارات سیاستهای اقتصاد مقاومتی]، نظارت در همهی سطوح است؛ باید نظارت بشود؛ هم رؤسای قوا باید دستگاههای خودشان را تحت نظارت قرار بدهند، هم مجمع تشخیص موظف است که به مسئولیت نظارتی که داده شده به‌طور کامل عمل کند و ببیند که چه دارد اتفاق می‌افتد، رهبری و دستگاه ما هم نظارت خواهد کرد انشاءالله. بنابراین نظارت یکی از الزامات اصلی است. (بیانات در جلسه تبیین سیاستهای اقتصاد مقاومتی۱۳۹۲/۱۲/۲۰
- مطلب ششم [از الزامات و انتظارات سیاستهای اقتصاد مقاومتی]، رفع موانع است. موانعی وجود دارد که اینها را میشود برداشت: موانع قانونی [وجود دارد] – که من به رؤسای محترم سه قوه در آن جلسه‌ای که داشتیم گفتم “قانون روی قانون آمدن” کار را مشکل میکند، قوانین مزاحم را باید برداشت؛ این کار را مجلس میتواند انجام بدهد؛ والا ما حالا قوانینی داریم، [اگر] باز یک قانونی روی آن قانون وضع بکنیم، قابل تفسیر و مشکل‌تراشی است؛ باید ملاحظه کرد، دقت کرد، قوانین مزاحم را پیدا کرد – موانع حقوقی و قضائی هم وجود دارد؛ اینها را باید شناسایی کرد و برداشت. بایستی فعالان اقتصادی، کارآفرینان، مبتکران، سرمایه‌گذاران، دانشمندان، احساس کنند که با موانع غیر معقول مواجه نیستند، بتوانند حرکت کنند. (بیانات در جلسه تبیین سیاستهای اقتصاد مقاومتی۱۳۹۲/۱۲/۲۰
- الزام هفتم و کار لازم هفتم [از الزامات و انتظارات سیاستهای اقتصاد مقاومتی]، گفتمان سازی است؛ باید تصویر درستی از اقتصاد مقاومتی ارائه بشود؛ البته صداوسیما و رسانه‌های کشور موظفند اما مخصوص آنها نیست. دستگاههای تبلیغاتیِ مخالف با کشور، مخالف با انقلاب، مخالف با پیشرفت ملی ما، خیلی چیزها در چنته دارند و شروع هم کرده‌اند – ما دیدیم – بعد از این هم بیشتر [خواهند کرد] درباره‌ی اقتصاد مقاومتی، اشکال‌تراشی، مانع‌تراشی، گاهی هو کردن، بی‌اهمیت جلوه دادن آنچه که در کمال اهمیت و نهایت اهمیت است؛ از این کارها میکنند. نقطه‌ی مقابل آنها بایستی کار بشود؛ مسئولین، صاحبان فکر و دلسوزان، بایستی تصویر درستی را از این حرکت بزرگ و عمومی ارائه بدهند و گفتمان‌سازی بشود تا مردم بدانند و معتقد باشند و بخواهند؛ در این صورت، کارْ عملی خواهد شد. (بیانات در جلسه تبیین سیاستهای اقتصاد مقاومتی۱۳۹۲/۱۲/۲۰
- آخرین نکته‌ای هم که در زمینه [الزامات و انتظارات سیاستهای اقتصاد مقاومتی] عرض میکنم و عرایضم را تمام میکنم، پایش و اطلاع‌رسانی است. بایستی مرکز رصد قوی و بینایی وجود داشته باشد که به‌طور دقیق پیشرفت این کار را پایش کند؛ اطلاعات را گردآوری کنند، پردازش کنند، استنتاج کنند، احیاناً آن حرکتی را که باید در هر مقطعی و هر مرحله‌ای انجام بگیرد مشخص کنند، برای هر بخشی شاخص سنجش معین کنند، و در نهایت اطلاع‌رسانی به مردم انجام بگیرد؛ یعنی مردم دوست دارند بدانند (بیانات در جلسه تبیین سیاستهای اقتصاد مقاومتی۱۳۹۲/۱۲/۲۰
- از خدای متعال میخواهیم که به همهی ما کمک کند، همهی ما را هدایت کند، ضعف‌های ما را به ما نشان بدهد، ما را بینای ضعف‌ها و نقص‌های خودمان قرار بدهد، آنچه را موجب رضای او است به ما الهام کند و ما را موفق به انجام آن قرار بدهد. از همهی شما برادران و خواهران هم تشکر میکنم که نشستید و گوش دادید؛ انتظار دارم که انشاءالله این گوش دادن، مقدمه‌ی یک حرکت عمومی باشد. (بیانات در جلسه تبیین سیاستهای اقتصاد مقاومتی۱۳۹۲/۱۲/۲۰
- اگر عزم ملی بود، اگر مدیریت جهادی بود، اقتصاد هم پیشرفت میکند، فرهنگ هم پیشرفت میکند، و ملتی که اقتصاد پیشرفته داشته باشد و فرهنگ پیشرفته داشته باشد، در اوج قرار می‌گیرد و تحقیر نمی‌شود. (بخشی از بیانات مقام معظم رهبری (مدظله العالی)درجمع مدیران وکارکنان گروه صنعتی مپنا- اردیبهشت۹۳)
- در تشخیص شرکت‌هاى دانشبنیان دقّت بشود، یعنى شاخصه‌ها و مشخّصه‌ها [معیّن بشود] و شرکت دانشبنیان استانداردسازى بشود؛ این‌جور نباشد که به اسم شرکت دانشبنیان کسانى بیایند و همین کارهایى را که در برخى از عرصه‌هاى دیگر معمول است – دلّالى و مانند اینها – در [اینجا] پیش ببرند. به معناى واقعى کلمه، شرکتِ دانشبنیان [باشد]؛ این را باید یکى از محورهاى اساسى قرار داد. (بیانات در دیدار اساتید دانشگاهها۱۳۹۳/۰۴/۱۱)
- هرجایى که ما به ابتکار و استعداد جوانانمان تکیه کردیم، آنجا ناگهان مثل چشمه‌اى جوشید، شکوفا شد؛ …. مسائل اقتصادى هم همین‌جور است؛ ظرفیّت‌هاى اقتصادى باید فعّال بشود؛ این راه پیشرفت کشور است. (بیانات در دیدار مردم استان ایلام در سالروز ولادت امیرالمؤمنین علیه‌السلام ۱۳۹۳/۰۲/۲۳)
- یکی از پشتیبانی‌ها این است که دستگاههای دولتی خودشان را موظّف کنند که برای محصول این مجموعه‌ها (مشابه گروه صنعتى مپنا) رقیب خارجی نتراشند؛ (بیانات در دیدار کارگران در گروه صنعتى مپنا۱۳۹۳/۰۲/۱۰)
- تولید داخلی اگر بخواهد رونق پیدا بکند یقیناً باید، هم به آن کمک تزریق بشود، هم از چیزهایی که مانع رشد آن است جلوگیری بشود، هم برای محصولات، بازار به‌وجود بیاید، هم واردات محصولات مشابه به یک نحوی کنترل بشود – کلمه‌ی ممنوع را به کار نمی‌برم – و با محاسبه مورد مراقبت دقیق قرار بگیرد، هم در قراردادهای خارجی‌ای که این مجموعه و امثال این مجموعه دارند، دولت کمک بکند. (بیانات در دیدار کارگران در گروه صنعتى مپنا۱۳۹۳/۰۲/۱۰)
- گفتیم اقتصاد ما درونزا و برون‌گرا است؛ ما از درون باید رشد کنیم و بجوشیم و افزایش پیدا کنیم، امّا بایستی نگاه به بیرون داشته باشیم؛ بازارهای جهانی متعلّق به ما است، باید بتوانیم با همّت خود و با ابتکار خود، در این بازارها حضور پیدا کنیم و این حضور بدون حمایت دولت امکان‌پذیر نیست؛ که البتّه بخشهای مختلف دولتی در این زمینه میتوانند سهم داشته باشند. (بیانات در دیدار کارگران در گروه صنعتى مپنا۱۳۹۳/۰۲/۱۰)
- عامل مهمّ مدیریّت جهادی عبارت است از خودباوری و اعتماد به نفس و اعتماد به کمک الهی. (بیانات در دیدار کارگران در گروه صنعتى مپنا۱۳۹۳/۰۲/۱۰)
- در همهی کارها توکّل به خدای متعال و استمداد از کمک الهی [کنیم]؛ به کمکهای الهی اعتماد کنیم. [وقتی]شما از خدای متعال کمک می‌خواهید، راه‌ها به‌سوی شما باز میشود: وَ مَن یَتَّقِ اللهَ یَجعَل لَهُ مَخرَجًا ، وَ یَرزُقهُ مِن حَیثُ لایَحتَسِب. این رزقی که در این آیه و در آیات دیگر گفته شده است، به شکل‌های مختلفی به من و شما میرسد؛ گاهی شما ناگهان در ذهنتان یک چیزی برق میزند، می‌درخشد، راهی باز میشود؛ این رزق الهی است؛ در یک برهه‌ی فشار، ناگهان یک امید وافری در دل شما به‌وجود می‌آید؛ این همان رزق الهی است. بنابراین اعتماد به کمک الهی؛ به‌کارگیری هوش و دانش که این هم یکی از ارکان مقاومت اقتصادی است که در جای خود شرح داده شد؛ (بیانات در دیدار کارگران در گروه صنعتى مپنا۱۳۹۳/۰۲/۱۰)
- مجموعه‌های دانشبنیان که خب خوشبختانه این مجموعه‌ی شما یکی از نمونه‌های برجسته‌ی دانشبنیان است؛ و به‌کارگیری پشتکار، کار را بایستی دستِ‌کم نگرفت، از پیشرفت‌هایی که به دست آوردید قانع نشوید، به پیشرفتهای بیشتر شایق بشوید، قانع شدن به آن حدّی که به آن رسیده‌ایم، ما را متوقّف و دچار رکود میکند؛ و ابتکار، راه‌های نرفته را، راه‌های میانبر را در پیش گرفتن [اینها لازم است]. (بیانات در دیدار کارگران در گروه صنعتى مپنا۱۳۹۳/۰۲/۱۰)
- امّا در مورد اقتصاد و در مورد فرهنگ، یک اهتمام بیش از متعارف لازم است. (بیانات در حرم مطهر رضوی ۱۳۹۳/۰۱/۰۱)
- در اقتصاد هم اگر عزممان را جزم کنیم و دست به دست هم بدهیم، میتوانیم اقتصاد را شکوفا کنیم. چشممان به دست دشمن نباشد که کِی این تحریم را برمیدارد، کِی فلان نقطه را موافقت میکند؛ به درک! نگاه کنیم ببینیم خودمان چه‌کار میتوانیم بکنیم. (بیانات در حرم مطهر رضوی ۱۳۹۳/۰۱/۰۱)
- اوّلاً مسئولان باید از تولید ملّی حمایت کنند. تولید ملّی، اساس و حلقه‌ی اساسی پیشرفت اقتصاد است. مسئولان باید از تولید ملّی حمایت کنند. چه‌جوری؟ یک جا که قانون لازم دارد، حمایت قانونی کنند؛ یک جا که حمایت قضائی لازم است، انجام بگیرد؛ یک جا که حمایت اجرایی لازم است، باید تشویق کنند و کارهایی بکنند؛ باید این کارها انجام بگیرد. تولید ملّی باید رونق پیدا کند. (بیانات در حرم مطهر رضوی۱۳۹۳/۰۱/۰۱)
- دوّم، صاحبان سرمایه و نیروی کار که تولیدگر هستند، آنها هم بایستی به تولید ملّی اهمّیّت بدهند؛ به چه معنا؟ به این معنا که بهرهوری را افزایش بدهند. بهرهوری، یعنی از امکاناتی که وجود دارد حدّاکثر استفاده‌ی بهینه بشود؛ کارگر که کار میکند، کار را با دقّت انجام بدهد؛ رحم الله امرء عمل عملاً فأتقنه، این معنای بهرهوری است؛ از قول پیغمبر نقل شده است: رحمت خدا بر آن کسی است که کاری را که انجام میدهد، محکم انجام بدهد، متقن انجام بدهد. آن کسی که سرمایهگذاری میکند، سعی کند حدّاکثر استفاده از آن سرمایه انجام بگیرد؛ یعنی هزینه‌های تولید را کاهش بدهند؛ بعضی از بی‌تدبیری‌ها، بی‌سیاستی‌ها موجب میشود هزینه‌ی تولید برود بالا، بهرهوری سرمایه و کار کم بشود. (بیانات در حرم مطهر رضوی۱۳۹۳/۰۱/۰۱)
- سوّم، صاحبان سرمایه در کشور، فعّالیّت تولیدی را ترجیح بدهند بر فعّالیّت‌های دیگر. ما دیدیم کسانی را که سرمایه‌ای داشتند ــ کم یا زیاد ــ و می‌توانستند این را در یک راه‌هایی به کار بیندازند و درآمدهای زیادی کسب کنند، نکردند؛ رفتند سراغ تولید؛ گفتند میخواهیم تولید کشور تقویت بشود؛ این حسنه است، این صدقه است، این جزو بهترین کارها است؛ کسانی که دارای سرمایه هستند ــ چه سرمایه‌های کم، چه سرمایه‌های افزون ــ آن را بیشتر در خدمت تولید کشور بگذارند. (بیانات در حرم مطهر رضوی۱۳۹۳/۰۱/۰۱)
- بعدی، مردم در همهی سطوح، تولید ملّی را ترویج کنند. یعنی چه؟ یعنی همین مطلبی که من دو سه سال قبل از این، در همین جا با اصرار فراوان گفتم، یک عدّه‌ای هم از مردم خوشبختانه عمل کردند، امّا همه باید عمل کنند و آن عبارت است از «مصرف تولیدات داخلی»…… این نقش همهی مردم است. البتّه در اینجا هم مثل خیلی جاهای دیگر، مسئولیّت مسئولان و مدیران کشور از دیگران بیشتر است. (بیانات در حرم مطهر رضوی۱۳۹۳/۰۱/۰۱)
- بنابراین ما بیشتر بایستی اهتمام بورزیم به اینکه پایه‌های اقتصاد را محکم کنیم و اقتصادمان را مقاوم‌سازی کنیم؛ نگذاریم وضعیتی وجود داشته باشد که یا حوادث و تکانه‌های ناگزیر و یا سوءنیت‌ها بتواند در اقتصاد ما اثر بگذارد. بنابراین ما به این نیاز داریم. (بیانات در جلسه تبیین سیاستهای اقتصاد مقاومتی۱۳۹۲/۱۲/۲۰)
- با حرکت عادی نمی‌شود پیش رفت؛ باحرکت عادی و احیاناً خواب‌آلوده و بی‌حساسیت نمی‌شود کارهای بزرگ را انجام داد؛ یک همت جهادی لازم است، تحرک جهادی و مدیریت جهادی برای این کارها لازم است. (بیانات در جلسه تبیین سیاستهای اقتصاد مقاومتی۱۳۹۲/۱۲/۲۰)
- دولت بایستی برای حضور اینها زمینه‌سازی کند، اینها را راهنمایی کند که کجاها میتوانند توان خودشان را به کار ببندند، از آنها حمایت بکند؛ مسئولیت عمده‌ی دولت این است. (بیانات در جلسه تبیین سیاستهای اقتصاد مقاومتی۱۳۹۲/۱۲/۲۰)
- اگر چنانچه ما به این نکته که نکته‌ی دهم بود توجه کنیم، طبعاً چرخه‌ی علم تا ثروت – مخصوصاً در بخشهایی که دارای مزیت هستند – به راه خواهد افتاد و امتداد پیدا خواهد کرد. (بیانات در جلسه تبیین سیاستهای اقتصاد مقاومتی۱۳۹۲/۱۲/۲۰)
- اینها جز با یک حرکت جهادی و جمعی و دلسوزانه و مستمر – با الزاماتی که دارد و عرض خواهم کرد- میسر نخواهد شد. (بیانات در جلسه تبیین سیاستهای اقتصاد مقاومتی۱۳۹۲/۱۲/۲۰)
- البتّه در مورد تقنین، دولت محترم باید لوایح مناسب را بیاورد؛ مجلس نمیتواند صرفاً به طرحها متّکى باشد؛ باید لایحه بیاورند. (بیانات در دیدار نمایندگان مجلس شوراى اسلامى۱۳۹۳/۰۳/۰۴)
- در زمینه‌ى تقنین، فراهم آوردن قوانین مناسب یا حذف کردن قوانین مزاحم – که اهمّیّت این کار دوّم از کار اوّل کمتر نیست؛ بعضى از قوانین حقیقتاً مزاحمند یا معارضند – حذف قوانین معارض و تصویب قوانینى که به بخشهاى گوناگون اقتصاد مقاومتى کمک کند، یکى از کارهاى مهم است. (بیانات در دیدار نمایندگان مجلس شوراى اسلامى۱۳۹۳/۰۳/۰۴)
- اگر عزم ملی بود، اگر مدیریت جهادی بود، اقتصاد هم پیشرفت میکند، فرهنگ هم پیشرفت میکند، و ملتی که اقتصادپیشرفته داشته باشد و فرهنگ پیشرفته داشته باشد، دراوج قرار می‌گیرد و تحقیر نمی شود. (فرمایشات مقام معظم رهبری (مدظله العالی)درجمع مدیران وکارکنان گروه صنعتی مپنا-اردیبهشت۹۳)
- علاج مشکلات کشور پیمودن راه اقتصاد مقاومتی است؛ یعنی تکیه به درون. چشم را ندوزیم به دست دیگران؛ (بیانات در دیدار مردم آذربایجان۱۳۹۲/۱۱/۲۸
- اگر چنانچه ما بر روی توان خودمان تکیه کنیم، استقامت آنها در هم خواهد شکست؛ این را بدانند. تا وقتی که ما چشممان به دست دیگران باشد، دنبال این باشیم که کدام مقدار از تحریمها کم شد، کدام مقدار چنین شد، فلان حرف را فلان مسئول آمریکایی گفت یا نگفت – تا وقتی دنبال این حرفها باشیم – به جایی نمیرسیم. (بیانات در دیدار مردم آذربایجان۱۳۹۲/۱۱/۲۸
- عنوان «اقتصاد مقاومتی»، عنوان مهمی است. البته کار شده، تعریف شده، بحث شده، سیاستگذاری شده – در مراکزی که برای سیاستگذاری است – منتها جای بحث دارد: اقتصاد مقاومتی یعنی چه؟ در زمینه‌ی مسائل اقتصادی کشور، چه جور مقاومتی مورد نظر است؟ دانشگاه به عنوان یک کار علمی، یک موضوع علمی، چقدر میتواند به این قضیه بپردازد؟ اینها همه میتواند موضوع بحثهای دانشجوئی قرار بگیرد. (ببیانات در دیدار دانشجویان۱۳۹۲/۰۵/۰۶
- وظیفه‌ی همهی ما این است که سعی کنیم کشور را مستحکم، غیر قابل نفوذ، غیر قابل تأثیر از سوی دشمن، حفظ کنیم و نگه داریم؛ این یکی از اقتضائات «اقتصاد مقاومتی» است که ما مطرح کردیم. (بیانات در حرم مطهر رضوی۱۳۹۲/۰۱/۰۱
- اینکه ما «اقتصاد مقاومتی» را مطرح کردیم، خب، خود اقتصاد مقاومتی شرائطی دارد، ارکانی دارد؛ یکی از بخشهایش همین تکیهی به مردم است؛ همین سیاستهای اصل ۴۴ با تأکید و اهتمام و دقت و وسواسِ هرچه بیشتر باید دنبال شود؛ این جزو کارهای اساسی شماست. در بعضی از موارد، من از خود مسئولین کشور میشنوم که بخش خصوصی به خاطر کم‌‌توانی‌‌اش جلو نمی‌‌آید. خب، باید فکری بکنید برای اینکه به بخش خصوصی توانبخشی بشود؛ حالا از طریق بانکهاست، از طریق قوانین لازم و مقرراتِ لازم است؛ از هر طریقی که لازم است، کاری کنید که بخش خصوصی، بخش مردمی، فعال شود. (بیانات در دیدار رئیس‌جمهوری و اعضای هیئت دولت۱۳۹۱/۰۶/۰۲
- یکی از شرائطش، استفاده از همهی ظرفیتهای دولتی و مردمی است؛ هم از فکرها و اندیشه‌‌ها و راهکارهائی که صاحبنظران میدهند، استفاده کنید، هم از سرمایه‌‌ها استفاده شود. به مردم هم باید واقعاً میدان داده شود. واقعاً نمی‌شود ما کار اقتصادیِ درست و قوی بکنیم، اما با مفاسد اقتصادی مبارزه نکنیم؛ این واقعاً نشدنی است. (بیانات در دیدار رئیس‌جمهوری و اعضای هیئت دولت ۱۳۹۱/۰۶/۰۲
- همان چند سال پیش هم که من راجع به این قضیه بحث کردم و مطالبی را به مسئولین کشور گفتم، به همین نکته توجه داشتم، که تصور نشود ما میتوانیم سرمایهگذاری مردمی و کار سالم مردمی داشته باشیم، بدون مبارزهی با مفاسد اقتصادی؛ و تصور نشود که مبارزهی با مفاسد اقتصادی موجب میشود که ما مشارکت مردم و سرمایهگذاری مردم را کم داشته باشیم؛ نه، چون اکثر کسانی که میخواهند وارد میدان اقتصادی بشوند، اهل کار سالمند، مردمان سالمی هستند؛ حالا یکی دو نفر هم آدمهای ناسالم پیدا میشوند. (بیانات در دیدار رئیس‌جمهوری و اعضای هیئت دولت۱۳۹۱/۰۶/۰۲
- در زمینه‌ی مسائل اقتصادی، «اقتصاد تهاجمی» را مطرح کردند؛ عیبی ندارد. بنده فکر اقتصاد تهاجمی را نکردم. اگر واقعاً یک تبیین دانشگاهی و آکادمیک نسبت به اقتصاد تهاجمی – به قول ایشان، مکمل اقتصاد مقاومتی – وجود دارد، چه اشکالی دارد؟ آن را هم مطرح کنیم. آنچه که به نظر ما رسیده، اقتصاد مقاومتی بوده. البته اقتصاد مقاومتی فقط جنبه‌ی نفی نیست. (بیانات در دیدار دانشجویان۱۳۹۱/۰۵/۱۶
- مسئلهی اقتصاد مهم است؛ اقتصاد مقاومتی مهم است. البته اقتصاد مقاومتی الزاماتی دارد. مردمی کردن اقتصاد، جزو الزامات اقتصاد مقاومتی است. (بیانات در دیدار کارگزاران نظام۱۳۹۱/۰۵/۰۳
- کاهش وابستگی به نفت یکی دیگر از الزامات اقتصاد مقاومتی است. این وابستگی، میراث شوم صد ساله‌ی ماست. ما اگر بتوانیم از همین فرصت که امروز وجود دارد، استفاده کنیم و تلاش کنیم نفت را با فعالیتهای اقتصادیِ درآمدزای دیگری جایگزین کنیم، بزرگترین حرکت مهم را در زمینه‌ی اقتصاد انجام داده‌ایم. امروز صنایع دانشبنیان از جمله‌ی کارهائی است که میتواند این خلأ را تا میزان زیادی پر کند. ظرفیتهای گوناگونی در کشور وجود دارد که میتواند این خلأ را پر کند. همت را بر این بگماریم؛ برویم به سمت این که هرچه ممکن است، وابستگی خودمان را کم کنیم. (بیانات در دیدار کارگزاران نظام۱۳۹۱/۰۵/۰۳
- مسئلهی مدیریت مصرف، یکی از ارکان اقتصاد مقاومتی است؛ یعنی مصرف متعادل و پرهیز از اسراف و تبذیر. هم دستگاههای دولتی، هم دستگاههای غیر دولتی، هم آحاد مردم و خانواده‌ها باید به این مسئله توجه کنند؛ که این واقعاً جهاد است. امروز پرهیز از اسراف و ملاحظه‌ی تعادل در مصرف، بلاشک در مقابل دشمن یک حرکت جهادی است؛ انسان میتواند ادعا کند که این اجر جهاد فی‌سبیل‌اللّه را دارد. (بیانات در دیدار کارگزاران نظام۱۳۹۱/۰۵/۰۳
- یک بُعد دیگرِ این مسئلهی تعادل در مصرف و مدیریت مصرف این است که ما از تولید داخلی استفاده کنیم؛ این را همهی دستگاههای دولتی توجه داشته باشند – دستگاههای حاکمیتی، مربوط به قوای سه‌گانه – سعی کنند هیچ تولید غیر ایرانی را مصرف نکنند؛ همت را بر این بگمارند. آحاد مردم هم مصرف تولید داخلی را بر مصرف کالاهائی با مارکهای معروف خارجی – که بعضی فقط برای نام و نشان، برای پز دادن، برای خودنمائی کردن، در زمینه‌های مختلف دنبال مارکهای خارجی میروند – ترجیح بدهند. خود مردم راه مصرف کالاهای خارجی را ببندند. (بیانات در دیدار کارگزاران نظام۱۳۹۱/۰۵/۰۳
- به نظر ما طرحهای «اقتصاد مقاومتی» جواب میدهد. همین مسئلهی سهمیه‌بندی بنزین که اشاره کردند، جواب داد. اگر چنانچه بنزین سهمیه‌بندی نمیشد، امروز مصرف بنزین ما از صد میلیون لیتر در روز بالاتر میرفت. توانستند این را کنترل کنند؛ که خب، امروز در یک حد خیلی خوبی هست. حتّی باید جوری باشد که هیچ به بیرون نیازی نباشد، که الحمدللّه نیست. تحریم بنزین را در برنامه داشتند؛ اقتصاد مقاومتی تحریم بنزین را خنثی کرد. و بقیه‌ی چیزهائی که مورد نیاز کشور است. (بیانات در دیدار کارگزاران نظام۱۳۹۱/۰۵/۰۳
- هدفمند کردن یارانه‌ها هم در جهت شکل دادن به اقتصاد ملی است؛ که اینها میتواند هم رونق ایجاد کند – در تولید، در اشتغال – و هم موجب رفاه شود؛ اینها مایه‌ی رشد تولید کشور، رشد اقتصادی کشور، مایه‌ی اقتدار یک کشور است. با رشد تولید، یک کشور در دنیا اقتدار حقیقی و آبروی بین‌المللی پیدا میکند. این کار بایستی به انجام برسد. (بیانات در دیدار کارگزاران نظام۱۳۹۱/۰۵/۰۳
- استفاده‌ی حداکثری از زمان و منابع و امکانات. از زمان باید حداکثر استفاده بشود. طرحهائی که سالهای متمادی طول می‌کشید، امروز خوشبختانه با فاصله‌ی کمتری انسان می‌بیند که فلان کارخانه در ظرف دو سال، در ظرف هجده ماه به بهره‌برداری رسید. باید این را در کشور تقویت کرد. حرکت بر اساس برنامه، یکی از کارهای اساسی است. تصمیمهای خلق‌الساعه و تغییر مقررات، جزو ضربه‌هائی است که به «اقتصاد مقاومتی» وارد میشود و به مقاومت ملت ضربه میزند. این را، هم دولت محترم، هم مجلس محترم باید توجه داشته باشند؛ نگذارند سیاستهای اقتصادی کشور در هر زمانی دچار تذبذب و تغییرهای بی‌مورد شود. (بیانات در دیدار کارگزاران نظام۱۳۹۱/۰۵/۰۳
- البته اعتقاد من این است که بخشهاى اقتصادى ما اگر مى‌خواهند مردم متدین شوند، معاش مردم را تأمین کنند؛ چون «من لامعاش له لامعادله». اگر بخشهاى اقتصادى دولت، معاش مردم را تأمین کردند، مردم متدین خواهند شد. (دیدار رئیس جمهور و اعضاى هیأت دولت ۱۳۸۰/۰۶/۰۵
- جریان سالم و مورد توجه و دقت در اقتصاد کشور و در کار و تولید و سرمایه‌گذارى کشور، احتیاج دارد به مراقبت همهى قوا با یکدیگر. (بیانات در اجتماع کارگران کارخانجات تولیدى داروپخش ۱۰/۲/۹۱
- اگر ما انشاءالله بتوانیم بنیانگذارى کارهاى اقتصادى بر پایه‌‌‌ى دانش را پیش ببریم و به وجه غالب اقتصاد کشور تبدیل کنیم، این نه تنها به کشور قدرت اقتصادى خواهد داد، بلکه قدرت سیاسى هم خواهد داد، قدرت فرهنگى هم خواهد داد … بنابراین بنیانگذارى کارهاى اقتصادى بر پایه‌‌‌ى دانش، هم موجب تقویت روحیه و شخصیت و هویت ملى است، هم قدرت سیاسى. خود استقلال و خوداتکائى در یک کشور، قدرت سیاسى میدهد؛ علاوه بر قدرت اقتصادى که خب، طبیعى است و وجود دارد. (بیانات در دیدار جمعی از پژوهشگران و مسئولان شرکتهای دانشبنیان ۰۸/۰۵/۱۳۹۱
- اگر ما توانستیم تولید داخلى را رونق ببخشیم، مسئله‌ى تورم حل خواهد شد؛ مسئله‌ى اشتغال حل خواهد شد؛ اقتصاد داخلى به معناى حقیقى کلمه استحکام پیدا خواهد کرد. اینجاست که دشمن با مشاهده‌ى این وضعیت، مأیوس و ناامید خواهد شد. وقتى دشمن مأیوس شد، تلاش دشمن، توطئه‌ى دشمن، کید دشمن هم تمام خواهد شد. (پیام نوروزى به مناسبت آغاز سال ۱/۱/۹۱
- هر جائى که مسئولین کشور توانائى‌هاى مردم را شناختند و به کار گرفتند، ما موفق شدیم. هر جائى که ناکامى هست، به خاطر این است که ما نتوانستیم حضور مردم را در آن عرصه تأمین کنیم … در اقتصاد هم میشود. اقتصاد کشور، تولید کشور میتواند به وسیله‌ى همت مردم، با پول مردم، با ابتکارهاى مردم، با انگیزه‌هاى مردم، چندین برابر شکوفائى پیدا کند. سیاستهاى اصل ۴۴ را که ما تدوین کردیم، بر اساس همین نکته بود. (بیانات در اجتماع بزرگ مردم کرمانشاه ۲۰/۷/۹۰
- همت مضاعف، کار مضاعف. این مضاعف فقط به معناى دو برابر نیست. اگر همت کنید، بکنید ده برابر، جا دارد. آنچه که خیلى مهم است، ظرفیتهاى موجود در جامعه است. ما در همهى زمینه‌ها مثل یک معدن استخراج نشده یا نیمه استخراج شده هستیم. اهل فن و متخصصین و کارشناسان در همهى زمینه‌ها – مثل زمینه‌هاى اقتصادى، زمینه‌هاى فنى، زمینه‌هاى علمى – به ما میگویند ظرفیتهاى کشور، ظرفیتهاى بى‌نظیرى است. (دیداربعضی از مسئولان نظام جمهوری اسلامی ۱۶/۰۱/۸۹
- مسأله‌ى اساسى‌اى که امروز کشور و ملت ما به آن احتیاج دارد، این است که مسؤولان کشور در یک جبهه‌ى واحد، تلاش متحد و هماهنگى را براى برطرف کردن مشکلات اقتصادى و معیشتى مردم شروع کنند. (بیانات در اجتماع با شکوه مردم استان زنجان ۲۱/۰۷/۸۲
- یک رکن اقتدار ملى، اقتدار اقتصادى است؛ یعنى کشور از لحاظ اقتصادى بتواند پول ملى خودش را تقویت کند؛ در بازارهاى اقتصادى دنیا حضور تأثیرگذار داشته باشد؛ در بهبود وضع اقتصادى کشور از امکانات خودش استفاده کند؛ فقر را در کشور ریشه کن و یا حداقل کم کند و بتواند به عنوان یک کشور ثروتمند و غنى، در مقابل چشم دنیا، کارایى نظام خودش را نشان دهد. این مى‌شود اقتدار اقتصادى. (خطبه‌هاى نماز جمعه‌ى تهران ۲۸/۰۲/۸۰
- بانکدارى اسلامى – پول را در جامعه به شکل اسلامى مطرح کردن و داد و ستد کردن – مسأله‌ى بسیار مهمى است. اگر بتوانیم این حقیقت را به معناى جامع کلمه در جامعه به وجود بیاوریم، فتح عظیمى در دنیا خواهد بود. فتح، فقط فتح قلعه‌ها و سنگرها نیست. اگر کارگزاران دستگاه بانکى بتوانند این را به معناى جامع و کامل مسأله اجرا و پیاده کنند، بزرگترین سنگر اقتصادى امروز دنیاست. (دیدار با گروه کثیرى از آزادگان، مسؤولان بنیاد مستضعفان و جانبازان ۰۷/۰۶/۶۹
سیاستها و بایدها و نبایدها عملیاتی برای اجرای طرح اقتصاد مقاومتی:
بدیهی است که اجرای طرحی با این عظمت مستلزم تعیین سیاستها و باید و نبایدهایی است که بخش قابل توجهی از آنها در قالب سیاستهای کلی و کلان اقتصاد مقاومتی به شکل مدون تنظیم و در بهمن ماه سال ۱۳۹۲ از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی ابلاغ گردید، با این وجود ایشان در جریان دیدارهای مختلف قبلی و بعدی با مردم و مسئولین، سیاستهای اجرایی و همچنین بایدها و نبایدها و به‌عبارت دیگر خطوط قرمز اجرای طرح را نیز به‌تدریج و به شرح ذیل مطرح نمودند.
- سیاستهاى نظام هم ممکن است تغییر پیدا کند؛ یک روزى یک سیاست اقتصادى در کشور حاکم باشد، یک روز دیگر به اقتضاى نیازها، یک سیاست دیگر؛ منتها هر دو باید از اسلام گرفته شده باشد. این تغییر هم بایستى مبتنى باشد بر اصول اسلامى. (بیانات در دیدار دانشجویان کرمانشاه ۲۴/۷/۹۰
- آن کسانى میتوانند در باب نظام اقتصادى، در باب مدیریت، در باب مسائل جنگ و صلح، در باب مسائل تربیتى و مسائل فراوان دیگر نظر اسلام را ارائه بدهند که متخصص دینى باشند و دین را بشناسند. اگر جاى این نظریه‌پردازى پر نشد، اگر علماى دین این کار را نکردند، نظریه‌هاى غربى، نظریه‌هاى غیردینى، نظریه‌هاى مادى جاى آنها را پر خواهد کرد. (درجمع طلاب و علمای حوزه علمیه قم ۲۹/۰۷/۸۹
- الگوی مصرف، یک الگوی حقیقتاً عاقلانه، مدبرانه، اسلامی باشد. (بیانات در جلسه تبیین سیاستهای اقتصاد مقاومتی۱۳۹۲/۱۲/۲۰ )
- ایران اسلامی با استعدادهای سرشار معنوی و مادی و ذخائر و منابع غنی و متنوع و زیرساخت‌های گسترده و مهم‌تر از همه، برخورداری از نیروی انسانی متعهد و کارآمد و دارای عزم راسخ برای پیشرفت، اگر از الگوی اقتصادی بومی و علمی برآمده از فرهنگ انقلابی و اسلامی که همان اقتصاد مقاومتی است، پیروی کند نه تنها بر همه مشکلات اقتصادی فائق می‌آید و دشمن را که با تحمیل یک جنگ اقتصادی تمام عیار در برابر این ملت بزرگ صف‌آرایی کرده، به شکست و عقب‌نشینی وا می‌دارد، بلکه خواهد توانست در جهانی که مخاطرات و بی‌اطمینانی‌های ناشی از تحولات خارج از اختیار، مانند بحران‌های مالی، اقتصادی، سیاسی و … در آن رو به افزایش است، با حفظ دستاوردهای کشور در زمینه‌های مختلف و تداوم پیشرفت و تحقق آرمانها و اصول قانون اساسی و سند چشم‌انداز بیست ساله، اقتصاد متکی به دانش و فناوری، عدالت بنیان، درونزا و برون‌گرا، پویا و پیشرو را محقق سازد و الگوئی الهام‌بخش از نظام اقتصادی اسلام را عینیت بخشد. اکنون با مداقه لازم و پس از مشورت با مجمع تشخیص مصلحت نظام، سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی که در ادامه و تکمیل سیاستهای گذشته، خصوصاً سیاستهای کلی اصل ۴۴ قانون اساسی و با چنین نگاهی تدوین شده و راهبرد حرکت صحیح اقتصاد کشور به سوی این اهداف عالی است، ابلاغ می‌گردد. لازم است قوای کشور بی‌درنگ و با زمان‌بندی مشخص، اقدام به اجرای آن کنند و با تهیه قوانین و مقررات لازم و تدوین نقشه راه برای عرصه‌های مختلف، زمینه و فرصت مناسب برای نقش‌آفرینی مردم و همه فعالان اقتصادی را در این جهاد مقدس فراهم آورند تا به فضل الهی حماسه اقتصادی ملت بزرگ ایران نیز همچون حماسه سیاسی در برابر چشم جهانیان رخ نماید. از خداوند متعال توفیق همگان را در این امر مهم خواستارم. (ابلاغ سیاستهای کلی «اقتصاد مقاومتی» ۱۳۹۲/۱۱/۳۰
- الگو گرفتن بى قید و شرط از نظریه‌پردازهاى غربى و شیوه‌ى ترجمه‌گرائى را غلط و خطرناک بدانید. ما در زمینه‌ى علوم انسانى احتیاج داریم به نظریه‌سازى. بسیارى از حوادث دنیا حتى در زمینه‌هاى اقتصادى و سیاسى و غیره، محکوم نظرات صاحبنظران در علوم انسانى است؛ در جامعه‌شناسى، در روان‌شناسى، در فلسفه؛ آنها هستند که شاخصها را مشخص میکنند. (بیانات در دیدار اساتید و دانشجویان دانشگاههاى شیراز ۱۳۸۷/۰۲/۱۴
- من توصیه نمیکنم همهى آن فرمولها و شیوه‌‌‌‌‌‌هاى اقتصادى را که امروز اقتصاد بینالمللى دارد به کشورها دیکته میکند، شما از آنها پیروى کنید؛ نه، اینکه درست عکس نظر ماست. (اعضای هیات دولت ۱۳۸۸/۰۶/۱۸
- همین سرمایه‌دار صهیونیستى و بعد سرمایه‌دارهاى دیگر، با بازیهاى بانکى و پولى توانستند چند تا کشور را به برشکستگى بکشانند. در آن وقت ماهاتیر محمد به من گفت: من فقط همین قدر به شما بگویم که ما یک شبه گدا شدیم! البته وقتى کشورى وابستگى اقتصادى پیدا کرد و خواست نسخه‌هاى اقتصادى بانک جهانى و صندوق بینالمللى پول را عمل بکند، همین‌طور هم خواهد شد. (دیدار با دانشجویان ۱۳۸۵/۰۸/۱۸
- نه به این معنا که ما چشممان را به روی امکانات بیرون کشور می‌بندیم؛ نه، حتماً استفاده میکنیم – استفاده‌ی حداکثری هم میکنیم – منتها نگاه ما، تکیهی ما، اعتماد ما بیشتر برروی مسائل داخلی است؛ تمرکز ما روی امکانات داخلی کشور و داشته‌های درونی کشور است. (بیانات در جلسه تبیین سیاستهای اقتصاد مقاومتی۱۳۹۲/۱۲/۲۰)
- باید حرکتی که میشود، هم علمی باشد، هم پر قدرت باشد، هم با برنامه باشد، و هم مجاهدانه باشد. (بیانات در جلسه تبیین سیاستهای اقتصاد مقاومتی۱۳۹۲/۱۲/۲۰)
- ما بایست به مردم تکیه کنیم، بها بدهیم؛ مردم با امکاناتشان باید بیایند در وسط میدان اقتصادی؛ فعالان، کارآفرینان، مبتکران، صاحبان مهارت، صاحبان سرمایه، نیروهای متراکم و بی‌پایانی که در این کشور وجود دارد، که واقعاً این نیروها هم بی‌شمارند. (بیانات در جلسه تبیین سیاستهای اقتصاد مقاومتی۱۳۹۲/۱۲/۲۰)
- باید فعالیت اقتصادی به مردم داده بشود. (بیانات در جلسه تبیین سیاستهای اقتصاد مقاومتی۱۳۹۲/۱۲/۲۰)
- باید تولید داخلی کشور طوری شکل بگیرد که کشور در هیچ شرایطی، در زمینه‌ی تغذیه و در زمینه‌ی دارو دچار مشکل نشود؛ …… باید خودکفا باشیم، بایستی زمینه‌های کاملاً کفایت کننده مورد توجه قرار بگیرد. (بیانات در جلسه تبیین سیاستهای اقتصاد مقاومتی۱۳۹۲/۱۲/۲۰)
- باید ما یک فکر اساسی بکنیم. ما نمیگوییم از نفت استفاده نشود. (بیانات در جلسه تبیین سیاستهای اقتصاد مقاومتی۱۳۹۲/۱۲/۲۰)
- ما اگر میخواهیم مردم در صحنه‌ی اقتصاد باشند، باید صحنه‌ی اقتصادی امنیت داشته باشد؛ (بیانات در جلسه تبیین سیاستهای اقتصاد مقاومتی۱۳۹۲/۱۲/۲۰)
- ما رونق اقتصادی کشور را بدون تأمین عدالت اجتماعی به‌هیچ‌وجه قبول نداریم و معتقد به آن نیستیم….. ما این را به‌هیچ‌وجه منطبق با خواست اسلام و اهداف جمهوری اسلامی نمیدانیم. (بیانات در جلسه تبیین سیاستهای اقتصاد مقاومتی۱۳۹۲/۱۲/۲۰)
- باید طبقات محروم از پیشرفت اقتصادی کشور به معنای واقعی کلمه بهره‌مند بشوند. (بیانات در جلسه تبیین سیاستهای اقتصاد مقاومتی۱۳۹۲/۱۲/۲۰)
- اصلى‌ترین عنصر تشکیل‌دهنده‌ى نظام است – عبارت است از اسلام‌گرایى و تکیه بر مبانى مستحکم اسلامى و قرآنى. عنصر دومى که امام به آن حدّاکثر توجّه را کرد، عنصر «مردم» بود. عنصر سومى که براى امام اهمیت داشت، نظم و قانون بود. عنصر اساسى چهارم که امام آن را در پایه‌هاى نظام جمهورى اسلامى کار گذاشت – و بحمداللَّه، مایه‌ى ماندگارى نظام شد – مسأله‌ى دشمن‌ستیزى و سلطه‌ستیزى است . هر جا ما از این چهار عنصر غفلت کردیم، ضربه خوردیم. اگر ضربه‌ى اقتصادى خوردیم، اگر عقب‌ماندگى اقتصادى پیدا کردیم، اگر در زمینه‌هاى سیاسى دچار ضعفى شدیم، بر اثر غفلت از این عناصر بوده است. (اجتماع زائران مرقد مطهر امام خمینى (ره) ۱۴/۰۳/۸۰
- اگر امنیت را میخواهیم، بایستی دست مفسد و سوءاستفاده‌چی و دورزننده‌ی قانون و شکننده‌ی قانون بسته بشود؛ مبارزهی با فساد این است؛ این باید جدی گرفته بشود؛ (بیانات در جلسه تبیین سیاستهای اقتصاد مقاومتی۱۳۹۲/۱۲/۲۰)
- باید شفاف‌سازی بشود، باید فضای رقابتی به‌وجود بیاید، باید فضای با ثبات به‌وجود بیاید. (بیانات در جلسه تبیین سیاستهای اقتصاد مقاومتی۱۳۹۲/۱۲/۲۰)
- باید در مقابل این فشارها مصونیت‌سازی کرد، باید به بنای داخلی استحکام‌بخشی کرد. اقتصاد را باید قوی کنیم تا دشمن از تأثیرگذاری از این ناحیه مأیوس بشود؛ (بیانات در جلسه تبیین سیاستهای اقتصاد مقاومتی۱۳۹۲/۱۲/۲۰)
- اوّلاً مسئولان باید از تولید ملّی حمایت کنند. تولید ملّی، اساس و حلقه‌ی اساسی پیشرفت اقتصاد است. مسئولان باید از تولید ملّی حمایت کنند. (بیانات در حرم مطهر رضوی ۱۳۹۳/۰۱/۰۱)
- سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی، سیاست‌هایی جامع و فراگیر است که باید در اجرا نیز با همین جامعیت و فراگیری، تحقق یابد. (جلسه سران قوا در حضور رهبر انقلاب ۶/۱۲/۱۳۹۲)
- ـ با ابلاغ این سیاستها، مردم اکنون منتظر اجرای آنها و تأثیرات مثبت ناشی از اجرای سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی هستند، بنابراین دولت، مجلس و قوه قضائیه باید به طور جدی وارد میدان شوند و وظایف مربوط به خود را، در هر بخش پیگیری و اجرا کنند. (جلسه سران قوا در حضور رهبر انقلاب ۶/۱۲/۱۳۹۲)
- اگر سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی، بطور جدی پیگیری و اجرا شوند، امید زیادی وجود دارد که رونق اقتصادی و اصلاح پایه‌های اقتصادی کشور در میان‌مدت محقق و بخشی از مشکلات مردم حل شود. (تشکیل جلسه سران قوا در حضور رهبر انقلاب۱۳۹۲/۱۲/۰۶
- سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی، سیاست‌هایی جامع و فراگیر است که باید در اجرا نیز با همین جامعیت و فراگیری، تحقق یابد. (تشکیل جلسه سران قوا در حضور رهبر انقلاب۱۳۹۲/۱۲/۰۶
- باید روند اجرای سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی، بصورت یک حرکت مستمر و متوقف نشدنی، تا رسیدن به نتیجه، ادامه یابد و هر یک از قوا نیز بر روند کار خود نظارت دقیق داشته باشند. (تشکیل جلسه سران قوا در حضور رهبر انقلاب۱۳۹۲/۱۲/۰۶
- با ابلاغ این سیاستها، مردم اکنون منتظر اجرای آنها و تأثیرات مثبت ناشی از اجرای سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی هستند، بنابراین دولت، مجلس و قوه قضائیه باید بطور جدی وارد میدان شوند و وظایف مربوط به خود را، در هر بخش، پیگیری و اجرا کنند. (تشکیل جلسه سران قوا در حضور رهبر انقلاب۱۳۹۲/۱۲/۰۶
- البتّه اصرار هم میکنیم که مسئولین هم به نیروی داخلی تکیه کنند؛ از مسئولین هم میخواهیم به مردم اعتماد کنند، به نیروی داخلی اعتماد کنند، سعی کنند این سرچشمه‌ی فیّاض تمام نشدنی را در داخل، خروشان و فروزان و جوشان کنند؛ این اگر شد، همهی درهای بسته باز خواهد شد. باید اینجوری حرکت کنند، اینجوری عمل کنند. (بیانات در دیدار مردم آذربایجان۱۳۹۲/۱۱/۲۸
- آنچه کشور را نجات میدهد، تکیه به نیروی داخلی و نگاه به درون است؛ هم در زمینه‌ی اقتصاد، هم در زمینه‌ی مسائل گوناگون اجتماعی و سیاسی، هم در زمینه‌ی مسائل فرهنگی. ان‌شاءاللَّه سیاستهای اقتصاد مقاومتی هم در آینده‌ی نزدیکی ابلاغ خواهد شد؛ و [ به] دنبال ابلاغ این سیاستها ان‌شاءاللَّه ساختهای لازم، کارهای لازم، تلاشهای لازم برای ایجاد اقتصاد مقاومتی – که متّکی به مقاومت مردم است – به‌وجود خواهد آمد؛ و ملّت راه خود را ادامه خواهد داد. آنچه مهم است این است که آحاد ملّت ما وحدت خودشان را حفظ کنند؛ آحاد ملّت، مسئولین، نخبگان نگذارند حواشی گوناگون، متن را مخدوش کند. امروز متنِ حرکت ملّت، ایجاد اقتدار درونی است، ایستادگی در مقابل طوفانهای مخالفت و معارضه است. (بیانات در دیدار فرماندهان و کارکنان نیروی هوایی ارتش۱۳۹۲/۱۱/۱۹
- ما باید بتوانیم یک اقتصادی را در کشور به‌وجود بیاوریم که در مقابل بحرانها و جزرومدهای بین‌المللی مقاوم باشد، آسیب نبیند؛ این لازم است. (بیانات در دیدار دانشجویان۱۳۹۲/۰۵/۰۶
- سیاستهای اقتصاد باید سیاستهای «اقتصاد مقاومتی» باشد – یک اقتصاد مقاوم – باید اقتصادی باشد که در ساخت درونیِ خود مقاوم باشد، بتواند ایستادگی کند؛ با تغییرات گوناگون در این گوشه‌ی دنیا، آن گوشه‌ی دنیا متلاطم نشود. (بیانات در دیدار کارگران و فعالان بخش تولید کشور۱۳۹۲/۰۲/۰۷
- در اقتصاد مقاومتی، یک رکن اساسی و مهم، مقاوم بودن اقتصاد است. اقتصاد باید مقاوم باشد؛ باید بتواند در مقابل آنچه که ممکن است در معرض توطئه‌ی دشمن قرار بگیرد، مقاومت کند. (بیانات در حرم مطهر رضوی۱۳۹۲/۰۱/۰۱
- بخش خصوصی را باید کمک کرد. (بیانات در دیدار رئیس‌جمهوری و اعضای هیئت دولت ۱۳۹۱/۰۶/۰۲
- باید با چشمهای تیزبین، ریزبین و دوربین مراقبت کنید که کسانی نیایند به عنوان ایجاد اشتغال و ایجاد کار و کارآفرینی تسهیلات بانکی بگیرند، اما کارآفرینیِ واقعی انجام نگیرد. این را باید مراقبت کنید؛ هم شما مراقبت کنید، هم قوهی قضائیه مراقبت کند. به نظر من همکاری قوهی مجریه و قوهی قضائیه در اینجا یک کار بسیار لازمی است. یک رکن دیگر اقتصاد مقاومتی، حمایت از تولید ملی است؛ صنعت و کشاورزی. خب، آمارهائی که آقایان میدهند، آمارهای خوبی است؛ لیکن از آن طرف هم از داخل دولت، خود مسئولین به ما میگویند که بعضی کارخانه‌‌ها دچار مشکلند، اختلال دارند، در بعضی جاها تعطیلی صنایع وجود دارد – گزارشهای گوناگونی به ما میرسد، خود شما هم گزارش میدهید؛ یعنی من گزارشهای دیگر هم دارم، اما اتکاء من به گزارشهای دیگران نیست؛ گزارشهای خود شما هم هست که به دست ما میرسد – خب، باید این را علاج کرد. اینها طبعاً ایجاد اشکال میکند. (بیانات در دیدار رئیس‌جمهوری و اعضای هیئت دولت۱۳۹۱/۰۶/۰۲
- لیکن باید به فکر واحدهای متوسط و کوچک باشید؛ اینها خیلی مهم است، اینها در زندگی مردم تأثیرات مستقیم دارد. (بیانات در دیدار رئیس‌جمهوری و اعضای هیئت دولت۱۳۹۱/۰۶/۰۲
- مسئلهی منابع ارزی هم مسئلهی مهمی است؛ که خب، حالا آقایان توجه دارید. روی این مسئله دقت کنید، خیلی باید کار کنید. واقعاً باید منابع ارزی را درست مدیریت کرد. حالا اشاره شد به ارز پایه؛ در این زمینه هم حرفهای گوناگونی از دولت صادر شد. یعنی در روزنامه‌‌ها از قول یک مسئول، یک جور گفته شد؛ فردا یا دو روز بعد، یک جور دیگر گفته شد. نگذارید این اتفاق بیفتد. واقعاً یک تصمیم قاطع گرفته شود، روی آن تصمیم پافشاری شود و مسئله را دنبال کنید. به هر حال منابع ارزی باید مدیریت دقیق بشود. (یک مسئله هم در اقتصاد مقاومتی، مدیریت مصرف است. مصرف هم باید مدیریت شود. این قضیه‌‌ی اسراف و زیاده‌‌روی، قضیه‌‌ی مهمی در کشور است. (بیانات در دیدار رئیس‌جمهوری و اعضای هیئت دولت۱۳۹۱/۰۶/۰۲
- هم دانشگاهها، هم دستگاههای دولتی، هم آحاد مردمی که خوشبختانه توانائی و استعداد این کار را دارند، چه از لحاظ علمی، چه از لحاظ توانائی‌‌‌های مالی، باید تلاش کنند مسئولیت زمان خود و مقطع تاریخی حساس خود را بشناسند و به آن عمل کنند. (بیانات در دیدار جمعی از پژوهشگران و مسئولان شرکتهای دانشبنیان۱۳۹۱/۰۵/۰۸
- ما باید هر کدام نقش خودمان را بشناسیم و آن را ایفاء کنیم. یکی از بخشهای ما، اقتصاد است و خاصیت اقتصاد در یک چنین شرائطی، اقتصاد مقاومتی است؛ یعنی اقتصادی که همراه باشد با مقاومت در مقابل کارشکنی دشمن، خباثت دشمن؛ دشمنانی که ما داریم. به نظر من یکی از بخشهای مهمی که میتواند این اقتصاد مقاومتی را پایدار کند، همین کار شماست؛ همین شرکتهای دانشبنیان است؛ این یکی از بهترین مظاهر و یکی از مؤثرترین مؤلفه‌‌‌های اقتصاد مقاومتی است؛ این را باید دنبال کرد. (بیانات در دیدار جمعی از پژوهشگران و مسئولان شرکتهای دانشبنیان۱۳۹۱/۰۵/۰۸
- ما باید مسائل کشور را با این دید نگاه کنیم؛ آرمانها جلوی چشم ما باشد؛ واقعیتهای تشویق‌کننده جلوی چشم ما باشد. در مورد واقعیتهای منفی – که در واقع در بعضی موارد واقعیت‌سازی است، واقعیت‌نمائی است – دچار اشتباه نشویم. البته توان دشمن را دست‌کم نگیریم، سهل‌انگاری و ساده‌انگاری نکنیم. مسئله، مسئلهی اساسی و مهمی است. شما مثل یک ریاضیدانی که میخواهد یک مسئلهی مهم ریاضی را حل کند، بر سر این مسئله تلاشتان را به کار ببرید و مسئله را حل کنید. شما ریاضیدان بااستعدادی هستید؛ این هم یک مسئلهی ریاضی است. اینجوری باید با مسائل گوناگون برخورد کنید. خوشبختانه انسان مشاهده میکند که همین روحیه هم در دستگاههای گوناگون وجود دارد. به مسئلهی اقتصاد باید با این دید نگاه کرد. (بیانات در دیدار کارگزاران نظام۱۳۹۱/۰۵/۰۳
- این سیاستهای اصل ۴۴ که اعلام شد، میتواند یک تحول به وجود بیاورد؛ و این کار باید انجام بگیرد. البته کارهائی انجام گرفته و تلاشهای بیشتری باید بشود. بخش خصوصی را باید توانمند کرد؛ هم به فعالیت اقتصادی تشویق بشوند، هم سیستم بانکی کشور، دستگاههای دولتی کشور و دستگاه‌هائی که میتوانند کمک کنند – مثل قوهی مقننه و قوهی قضائیه – کمک کنند که مردم وارد میدان اقتصاد شوند. (بیانات در دیدار کارگزاران نظام۱۳۹۱/۰۵/۰۳
- ما باید یک اقتصاد مقاومتیِ واقعی در کشور به وجود بیاوریم. امروز کارآفرینی معناش این است. (بیانات در دیدار جمعی از کارآفرینان سراسر کشور۱۳۸۹/۰۶/۱۶
- ولی این دلیلی است برای همهی مسئولان و دلسوزان کشور که خود را موظف بدانند، مکلف بدانند به ایجاد کار، به تولید، به کارآفرینی، به پر رونق کردن روزافزون این کارگاه عظیم؛ که کشور ایران حقیقتاً امروز یک کارگاه عظیمی است. همه خودشان را باید موظف بدانند. (بیانات در دیدار جمعی از کارآفرینان سراسر کشور۱۳۸۹/۰۶/۱۶
- خب، باید فکری بکنید برای اینکه به بخش خصوصی توانبخشی بشود؛ حالا از طریق بانکهاست، از طریق قوانین لازم و مقرراتِ لازم است؛ از هر طریقی که لازم است، کاری کنید که بخش خصوصی، بخش مردمی، فعال شود. (بیانات در دیدار رئیس‌جمهوری و اعضای هیئت دولت۱۳۹۱/۰۶/۰۲
- مصرف‌گرایى براى جامعه بلاى بزرگى است. اسراف، روزبه‌روز شکافهاى طبقاتى و شکاف بین فقیر و غنى را بیشتر و عمیقتر مى‌کند. یکى از چیزهایى که لازم است مردم براى خود وظیفه بدانند، اجتناب از اسراف است. … مصرف‌گرایى، جامعه را از پاى درمى‌آورد. جامعه‌اى که مصرف آن از تولیدش بیشتر باشد، در میدانهاى مختلف شکست خواهد خورد. ما باید عادت کنیم مصرف خود را تعدیل و کم کنیم و از زیادیها بزنیم. (بیانات در خطبه‌هاى نماز عید فطر ۱۳۸۱/۰۹/۱۵
- آن چیزى که من بالخصوص بر روى آن امروز مناسب میدانم در کنار مطالبى که گفتم، تکیه کنم، مسئله‌ى تعقیب مفاسد اقتصادى است. مفاسد اقتصادى را صرفاً به عنوان یک کار خلاف نباید در کشور در نظر گرفت. این کار اگر چنانچه دنبال نشود، تعقیب نشود، ریشه‌یابى نشود، قواى مختلف کشور دست به دست هم ندهند براى خشک کردن ریشه‌ى این کار، ضربه و خطرش براى کشور بسیار کلان و عظیم خواهد بود. (دیدار مسئولان قضائى کشور ۱۳۸۷/۰۴/۰۵
- دستگاههاى مسؤولِ بخشهاى مختلف دولتى، بخصوص دستگاههاى تبلیغاتى و فرهنگى – به‌ویژه صدا و سیما – باید وظیفه‌ى خود بدانند مردم را نه فقط به اسراف و مصرف‌گرایى و تجمّل‌گرایى سوق ندهند؛ بلکه در جهت عکس، مردم را به سمت قناعت، اکتفا و به اندازه‌ى لازم مصرف کردن و اجتناب از زیاده‌روى و اسراف دعوت کنند و سوق دهند. (بیانات در خطبه‌هاى نماز عید فطر ۱۳۸۱/۰۹/۱۵
- مسؤولان اجرایى کشور باید توانایى خود را در گشودن گره‌هاى کار مردم نشان دهند. باید مبارزه با چپاولگرى مفسدان اقتصادى را – هرجا لانه کرده باشند – به طور جدى دنبال و سفره‌هاى فساد اقتصادى را جمع کنند. (دیدار دانشجویان و دانش‌آموزان به مناسبت گرامیداشت سالروز ۱۳ آبان ۱۳۸۱/۰۸/۱۳
- البته فعالیت اقتصادى و کار اقتصادى و تلاش اقتصادى حتما باید با شاخص و شاقول عدالت باشد. بدون عدالت هر تلاش اقتصادى به ضرر منتهى خواهد شد. (بیانات در دیدار اساتید و دانشجویان دانشگاههاى شیراز ۱۳۸۷/۰۲/۱۴
- واقعا اژدهاى هفت سر فساد مالى چیزى نیست که به این آسانیها بشود آن را ریشه‌کن کرد. آنچه من دریافته‌ام، این است: تصور نکنید کسانى که از مصادره‌ى زمینهاى ملى و از قانون‌شکنى به سرمایه‌هاى بى‌حساب دست یافته‌اند و جریانهاى مالى را با ویژه‌خواریهاى خود به سمت جیبهایشان سرازیر کرده‌اند، الان که شما سر کار آمده‌اید، آرام بنشینند و دست از پا خطا نکنند؛ نخیر، اینها توطئه خواهند کرد؛ از نقاط ضعف استفاده خواهند کرد؛ نقاط ضعفى خواهند آفرید تا از آنها استفاده کنند. باید مراقب اینها باشید.(بیانات در دیدار اعضاى شوراى شهر و شهردار تهران ۱۳۸۲/۰۹/۱۷
- باید عزمهامان را راسخ کنیم؛ به هدفها وفادار بمانیم؛ از اخم قدرتهاى زورگو نترسیم و به لبخند آنان دل خوش نکنیم؛ اراده‌ى الهى و قوانین آفرینش را پشتیبان خود بدانیم؛ به شکست تجربه‌ى اردوگاه کمونیستى در دو دهه پیش، و شکست سیاستهاى به اصطلاح لیبرال دموکراسى غربى در حال حاضر – که نشانه‌هاى آن را در خیابانهاى کشورهاى اروپائى و آمریکایی و گره‌هاى ناگشودنى اقتصاد این کشورها همه مى‌بینند – با چشم عبرت بنگریم. و بالاخره سقوط دیکتاتورهاى وابسته به آمریکا و همدست رژیم صهیونیستى در شمال آفریقا و بیدارى اسلامى در کشورهاى منطقه را فرصتى بزرگ بشماریم.( بیانات در شانزدهمین اجلاس سران جنبش عدم تعهد در تهران ۹/۶/۱۳۹۱
- یک نکته‌ى دیگرى که در بیانات بود، مسئله‌ى توجه به روستاها و دیدن واقعیت و نگاه اقتصادىِ عدالت‌محور بود. من به نکته‌اى توجه کردم، که این براى همهى ما درس‌آموز است؛ هم براى شما، هم براى من … باید با قشرهاى مختلف جامعه مرتبط شد تا مسائل آنها را لمس کرد؛ این در تصمیم‌گیرى ما، در نگاه ما به مسائل گوناگون کشور اثر میگذارد. (بیانات در دیدار دانشجویان ۱۷/۰۵/۱۳۹۱
- یک مسئله‌ى دیگر، مسئله‌ى رسیدن به چشم‌انداز است. این چشم‌انداز هدفگذارى شده است، یک سند بالادستى است؛ باید ما این را حتماً رعایت کنیم. بدون جهاد اقتصادى، به چشم‌انداز نخواهیم رسید. در چشم‌انداز، قدرت اول اقتصادى منطقه هم مطرح شده. در این میدان – که میدان مسابقه است – اگر چنانچه عقب ماندیم، ضربه خواهیم خورد. (بیانات در دیدار رئیس‌جمهوری و اعضای هیئت دولت ۰۶/۰۶/۹۰
- نود درصد پایان‌نامه‌ها باید متوجه به حل مشکلات کشور باشد. خب، حالا مثلاً فرض کنید ما گفتیم جهاد اقتصادى. این یک مسئله است دیگر؛ همه هم تصدیق کردند که امسال واقعاً سال جهاد اقتصادى است؛ یعنى باید جهاد اقتصادى صورت بگیرد. حالا من سؤالم این است: امسال چند تا نشست علمى، چند تا مقاله‌ى تحقیقى، چند تا پروژه‌ى عملیاتى در زمینه‌ى جهاد اقتصادى در کشور تحقق پیدا کرده؟ (بیانات در دیدار جمعی از اساتید دانشگاهها ۰۲/۰۶/۹۰
- از همهى روشهاى درست و منطقى و زیرکانه و عاقلانه باید استفاده کرد و استفاده کنید. تحریمها را خنثى کنید. تدبیر دشمنِ هیکلمند و لیکن در واقع کم‌زور را خنثى کنید. (بیانات در دیدار رئیس‌جمهوری و اعضای هیئت دولت۱۳۹۰/۰۶/۰۶)
ضرورت پرهیز از الگوپذیری بی قید و شرط از نظریه‌ها و مدل‌های شرقی و غربی، یکی از نکات مهمی است که رهبر معظم انقلاب در موارد مختلف ازجمله در زمینه طرح اقتصاد مقاومتی متذکر شده‌اند و پیوسته از مسئولین خواسته‌اند تا با دوراندیشی و فراست و بهره گرفتن از توان فکری و تجربی صاحبنظران ایرانی و افرادی که اسلام را به درستی می‌شناسند، نسبت به تهیه الگوهای بومی و کارآمد مبتنی بر اصول و ارزش‌های اسلامی – ایرانی اقدام نمایند و برای دستیابی به این هدف، همواره اهمیت تشکیل موسسات دانش بنیان را متذکر شده‌اند.
ایشان همچنین ضمن جلب توجه مردم و مسئولین بر ضرورت اصل عدالت محوری و نیز امر نظارت و اتخاذ تدابیر لازم به‌منظور پیشگیری از سوءاستفاده افراد فرصت‌طلب و جلوگیری از بروز فساد در این زمینه، تکیه بر مردم و استفاده از ظرفیت بخش خصوصی را رمز موفقیت در کار دانسته و بر واگذاری بیش از پیش کار به آنها بر اساس تقسیم‌کار منطقی و تعیین دقیق نقش افراد اعم از حقیقی و حقوقی تأکید نموده‌اند.
آرمانگرایی منطقی همراه با عزم و اراده جدی و عمل و اقدام جهادی، کلید واژه‌های دیگری هستند که از نظر ایشان از اهمیت فوق‌العاده‌ای در این رابطه برخوردارند و قطعاً این طرح عظیم بدون توجه به آنها نمیتواند، ضمانت اجرایی داشته باشد.
توضیح:
۱- در رابطه با مفهوم‌شناسی، بررسی محیطی و شناخت چالش‌ها و نقشه راه اقتصاد مقاومتی از منظر ولایت نیز، در بخش مقلات اقتصادی همین سایت(rahtooshe.com) چند مطلب دیگر میز ارائه شده است.
۲- بیانات مورد استناد، مربوط به ابتدای رهبری امام خامنه‌ای(دامت برکاته) تا اواخر سال ۱۳۴۳ می‌باشد.
احمدرضا هدایتی
کارشناس ارشد مدیریت
۲۱/۱/۹۵
