در طول تاریخ همواره ادبا، شعرا و نویسندگان متعهد، با اتکا به قدرت معجزه آسای قــلم، بـیان و کــلام خود، نقش سازنده و بسیار موثری در رشد و تربیت معنوی و اخلاقی جوامع و کسب موفقیتهای ملی و حتی فرامـلی داشته اند و در این عرصه ممالک شرقی و بخصوص کشورهای اسلامی به عنوان پرچمداران فرهنگ و ادب، پیوسته گوی سبقت را از آن خود ساخته اند.
تاریخ صدر اسلام بخصوص در جریان جنگ با کفار و ظالمین آن دوران، سرشار از نمونه هایی است که فرماندهان جنگ با استفاده از نبوغ کلامی شعرا به رجز خوانی در برابر دشمن پرداخته و یا عوامل فـرهنگی لشکرها با قرائت اشعار حماسی و تهییج کننده، افـــــراد را به مقابله با دشمن ترغیب نموده و یا مانع از فرار آنها از جنگ می شده اند.
سرزمین ایر ان نیز از دیر باز مهد وجود شعرا و ادبای نامی و بزرگی بوده که نام شان آوازه جهانی داشته و پس از گذشت سالها از حیات پر برکتشان، اشعار متعالی، روح بخش و انسان ساز آنها همچنان دست مایه زندگی کسانی است که در جستجوی عرفان، اخلاق و معنویت، مسیر علم و ادب را برگزیده اند.
بزرگانی مانند: فردوسی، سعدی، مولوی و حافظ به عنوان قـدمای عرصه شعر و شاعری و کسانی مانند: استاد شهریار، قیصر امین پور، سهراب سپهری و دهها و بلکه صدها شاعر نامی و گمنام دیگر به عنوان شعرای معاصر، از جمله مفاخری هستند، که در مجموعه آثارشان می توان ردپای توامان علم و ادب و در عین حال، عطر ایمان و ارادت به قدرت لایزال الهی را به راحتی حس کرد و بی شک همین ویژگی است که سبب شده تا کلام آنان پس از سالها همچنان بوی تازگی و قدرت اثربخشی خود را حفظ نماید، به عبارت دیگر اشعار این بزرگان چنان با معنویت و الوهیت در هم آمیخته که به یک دوره خاص تعلق نداشته و در طول تاریخ و در مسیر رشد و تعالی جامعه می تواند، همچنان چراغ راه انسانها قرار گیرد.
این مفهوم بدان معنی است که در این رهگذر، کلامی از ماندگاری و اثر بخشی بالاتری برخوردار است که از روح معنویت تهی نبوده و انسانیت انسان را به فراموشی نسپرده باشد و قطعا چنین اشعاری مصداق ضرب المثل معروف «سخن کز دل برآید لاجرم بر دل نشیند» قرار خواهند گرفت.
همانگونه که اشاره شد، تاثیر اینگونه اشعار را می توان در مقاطع گوناگون تاریخ و کشورهای مختلف جهان به وفور ملاحضه کرد. به عنوان مثال: چه کسی می تواند نقش ارزشمند و اثر گذار اشعار غنی و پرشوری را که در جریان مبارزات ابتدای انقلاب اسلامی در قالب سرودهای انقلابی برای ایجاد اتحاد ملی و انسجام اسلامی مورد استفاده قرار می گرفت و یا تاثیر اشعار حماسی و در عین حال برانگیزاننده دوران دفاع مقدس را که به شکل سرودها و نوحه های معنوی و عرفانی از سوی مداحان اهل بیت یا شعرایی مانند مرحوم آغاسی (ره) و یا سایر خوانندگان عرضه می شد، را منکر شود .
بی تردید پیروزی انقلاب اسلامی ایران و مقاومت و موفقیت مردم و رزمندگان اسلام در مقابله با استکبار جهانی در جریان مبارزات انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی، تا حد زیادی مرهون قدرت تاثیر گذار آثار و اشعار معنوی، عرفانی و حماسی شعرا، ادبا، نویسندگان و نیز مدیحه سرایان و خوانندگانی بوده و هست که خاطره آنها هرگز از ذهن ملت قدر شناس و رزمندگان قهرمان ایران اسلامی پاک نخواهد شد.
طبیعی است که در این عرصه، خوانندگان و موسیقیدانان متعهد کشور نیز به سهم خود در ارائه هنرمندانه این آثار تلاش بسیار نموده و در دفاع از دستاوردهای انقلاب اسلامی، نقش قابل ملاحضه ای را ایفا کرده اند.
اما اینک این سوال مطرح است، که چرا برخی هنرمندان و نخبگان ادبی این سرزمین، با تمام نبوغ و قابلیتهای نهفته در وجودشان، ایفای سهم خود در اعتلای علمی و فرهنگی کشور را فراموش کرده اند؟ چرا در نزد برخی شعرا، اشعار عرفانی و اخلاقی که متضمن تحکیم زیر ساختهای اخلاقی و فرهنگی جامعه بوده، جای خود را به اشعار سطحی، کم ارزش و غیر اخلاقی با مضامین عمدتا عاشقانه داده اند؟ چه شده است که در محفل اندیشمندان ادبی ما، شان ادبی و سابقه علمی این مرز و بوم که در طول تاریخ همواره بعنوان مهد علم و دانش مطرح بوده، رنگ باخته است؟ چرا بزرگان فرهنگی کشور در حالیکه می توانند نقشی ماندگار در رشد علمی، فرهنگی و اخلاقی جوانان این مرز و بوم داشته باشند، از این موضوع غفلت کرده و کمتر از سحر سخن، کلام و هنرشان در جهت ترغیب و تشویق جامعه برای مشارکت در سازندگی و پیشرفت همه جانبه کشور، بهره می برند؟
نهایت اینکه؛ تقریبا هیچکس در مورد نقش و اهمیت زن در انسجام و گرما بخشیدن به کانون خانواده تردیدی ندارد، اما مگر در جامعه ما موضوع دیگری وجود ندارد که بیش از ۹۰% سرودهای (ترانه ها) سیما و بخصوص صدای جمهوری اسلامی را اشعار عاشقانه در وصف زن و زندگی زناشویی به خود اختصاص داده است؟
اگرچه به رغم توجه خاص حضرت امام(ره) و مقام معظم رهبری(دامه) به این مقوله، عدم هماهنگی وکم توجهی متولیان فرهنگی کشور نسبت به این موضوع در بروز پاره ای از کاستیها و مشکلات کاری این عرصه بی تاثیر نبوده، اما باید به یاد داشته باشیم که، گذر از این مشکلات مستلزم آن است که همه ما به دور از هرگونه شائبه فکری منفی، هرآنچه را که در توان داریم، در طبق اخلاص نهاده و با یاری خدا و همکاری یکدیگر، در این وادی نیز همچون گذشته مشارکت در آبادانی و سرافرازی کشور را هدف قرار دهیم.
در پایان امیدوار است، از سوی مسئولین ذیربط ترتیبی اتخاذ گردد تا شرایط لازم برای استفاده بیشتر و بهتر از ظرفیتهای عظیم و قدرت شگفت انگیز نهفته در این عرصه فراهم و موضوع ارائه اشعار حماسی، برانگیزاننده، ترغیب کننده و تشویق کننده و نیز تولید موسیقی فاخر که بتواند همکاری عمومی جامعه را برای حضور فعالتر در عرصه های مختلف سازندگی کشور بویژه در زمینه توسعه علمی به همراه داشته باشد، بیش از گذشته مورد توجه قرار گیرد.
توضیح: لطفاً برای مطالعه سایر مطالب ارائه شده در این زمینه، واژه «مداحی» را در همین سایت (سایت ره توشه – rahtooshe.com) جستجو نمایید.
احمد رضا هدایتی
۳۱/۳/۹۰
